ABD, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin Tayvan ziyaretinin ardından Çin'in ABD Büyükelçisi Qin Gang'i Çin'in eylemlerini kınamak için Beyaz Saray'a çağırdı.

Beyaz Saray Sözcüsü Karine Jean-Pierre ve Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Koordinatörü John Kirby, düzenledikleri ortak basın toplantısında ABD ve Çin arasında gerilime sebep olan ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin Tayvan ziyaretine ilişkin açıklamalarda bulundu. Çin'in Tayvan yakınlarındaki "sorumsuz" askeri faaliyetlerini kınadığını belirten Kirby, "Tayvan Boğazı'nda ve bölgede uzun zamandır devam eden barış ve istikrarı koruma hedefimize ters düşen ve sorumsuz olan bu eylemleri kınıyoruz. Çin, Tayvan Boğazı ve çevresindeki kışkırtıcı askeri faaliyetleri artırmak için aşırı tepki göstermeyi ve Pelosi ziyaretini bahane olarak kullanmayı seçti. Çin'in böyle adımlar atabileceğini tahmin ediyorduk. Bu eylemlerin devam etmesini ve Çinlilerin önümüzdeki günlerde tepki vermeye devam etmesini bekliyoruz" dedi.

Kirby, "Çin'in eylemlerinden sonra Çin'in ABD Büyükelçisi Qin Gang'ı, Çin'in bu kışkırtıcı eylemlerini suçlamak üzere Beyaz Saray'a çağırdık. Çin'in sorumsuz olan askeri eylemlerini uzun süredir barış ve istikrarı koruma hedefimize aykırı olarak kınadık" şeklinde konuştu.

"Tek Çin politikamıza bağlıyız"

Kirby, Beyaz Saray'ın Büyükelçi Qin Gang'a ABD'nin bölgede bir kriz istemediğini söylediğini ve ABD'nin "tek Çin" politikasında herhangi bir değişiklik olmadığını yinelediğini aktardı. Kirby, "ABD'nin Pekin'in yapmayı seçeceği şeye hazır olduğunu açıkça belirttik. Bir kriz aramayacağız ve bunu istemiyoruz. Aynı zamanda Batı Pasifik denizlerinde ve havasında faaliyet göstermekten vazgeçmeyeceğiz" dedi.

Kirby, ABD'nin "onlarca yıldır olduğu gibi uluslararası hukukla tutarlı bir şekilde Tayvan'ı desteklemek ve özgür ve açık bir Hint-Pasifik'i savunacağını" söyledi. Kirby ayrıca, "Boğazlar arası farklılıkların barışçıl yollarla çözülmesini beklediğimizi de söyledik. Pekin ile de iletişimi sürdürüyoruz. Başkan Joe Biden'ın Başkan Xi'ye söylediği gibi Pelosi'nin ziyareti tek Çin politikamızla tutarlıydı. Ziyaret etme hakkı vardı ve bir önceki Meclis Başkanı daha önce olaysız bir şekilde Tayvan'ı ziyaret etmişti" dedi. Kirby, "Boğazlar arası barışı ve istikrarı desteklemeye devam edeceğiz. Çünkü bu sadece Tayvan'da değil, tüm bölge için önemli" ifadelerini kullandı.

"Meclis Başkanı'nın Tayvan'a gitme hakkı var"

Kirby, Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin Tayvan'a yaptığı ziyaretin Çin ile ABD arasında bir krize dönüşmesi hakkında, "Pelosi'nin Meclis Başkanı ve Kongre üyesi olarak oraya gitme hakkı vardı. Ama o sadece Tayvan'a gitmedi. Japonya ve Güney Kore'deki ziyaretlere de katıldı. Kongre üyelerinin denizaşırı seyahat etme hakları vardır ve buna Tayvan da dahildir. Meclis Başkanı aynı zamanda Kongre üyesi ve bu nedenle gitme hakkı var. Bizim görevimiz ise onun güvenli ve emniyetli bir ziyaret geçirmesini sağlamaktı ve bunu yaptık" şeklinde konuştu.

"Ortaklarımızla çalışacağız"

Kirby, "Şimdi, dünyanın dört bir yanındaki ortaklarımızla iletişim kurmaya devam edeceğiz. Pekin'in kışkırtıcı eylemleri, statükoyu değiştirmeye yönelik uzun süredir devam eden girişiminde önemli bir tırmanış örneğidir. Son iki yılda Çin, Çin ile Tayvan'ı ayıran merkez hattı üzerinde uçak sayısını 2016-2020 arasındaki zaman dilimine kıyasla iki katından fazla artırdı. Pekin, Tayvan'a karşı ekonomik zorlama, siyasi müdahale ve siber saldırılar izledi" dedi.

Kirby, "Önümüzdeki birkaç hafta içinde denizlerin özgürlüğünü ve uluslararası hukuku savunmaya yönelik uzun süredir devam eden yaklaşımımızla tutarlı bir şekilde Tayvan Boğazı üzerinden standart hava ve deniz geçişleri gerçekleştireceğiz. Japonya da dahil olmak üzere bölgedeki müttefiklerimizin güvenliğine olan bağlılığımızı göstermek için daha fazla adım atacağız" şeklinde konuştu.

"Gerginliğin tırmanmasını istemiyoruz"

Kirby, "ABD, kararlı ve aynı zamanda istikrarlı ve sorumlu olacak. Gerginliğin daha da tırmanmasına izin vermenin bizim çıkarımıza, Tayvan'ın çıkarına veya bölgenin çıkarına olduğuna inanmıyoruz. Çin, Tayvan çevresinde istikrarsızlaştırıcı askeri tatbikatlara girişirken, ABD bunun yerine yanlış hesaplama ve yanlış algılama risklerini azaltarak sorumlu bir nükleer gücün davranışını sergiliyor. ABD balistik füze testlerimizde zamanında bildirimler yoluyla şeffaflık göstermeye devam edeceğiz" dedi.

Kirby, gerginliğin kesinlikle azaldığını görmek istediğini belirterek, "Bu en iyi şekilde diplomasi yoluyla yapılırsa, Birleşik Devletler bunu tam olarak destekleyecektir. Gerilimin düştüğünü görmek istiyoruz" ifadelerini kullandı.

Tayvan ziyareti krize dönüştü

ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin Çin'in kendi toprağı olarak gördüğü Tayvan'a yaptığı ziyaretin ardından ABD ve Çin arasında gerilim tırmanmıştı. Çinli yetkililer, Pelosi'nin ziyaretinin muhtemel sonuçları ve bunun ABD-Çin ilişkilerine nasıl zarar verebileceği konusunda ABD'yi uyarmıştı. Pelosi'nin Tayvan'dan ayrılmasından bu yana Çin, hem diplomatik hem de askeri olarak dikkat çekici adımlar attı. Diplomatik olarak Çin, Pelosi'ye ve ailesine yaptırım uyguladı. Çinli yetkililer tarafından yapılan bir açıklamada, Çin'in iklim kriziyle mücadele de dahil olmak üzere birçok konuda ABD ile işbirliğini askıya alacağı aktarıldı.

Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, Asya ziyaretlerinin bir parçası olarak bu haftanın başında Çin'in misilleme tehdidine rağmen Tayvan'ı ziyaret etti. Pelosi, geçtiğimiz salı günü Tayvan'ın başkenti Taipei'ye giderek, ABD'nin Tayvan'a desteğini gösterdi. Pelosi, Tayvan ziyaretiyle 1997'den bu yana ABD'nin Tayvan'a ziyaret eden en üst düzey ABD yetkilisi oldu. Daha önce 1997'de dönemin ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Newt Gingrich Tayvan'ı ziyaret etmişti.