Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez, 'Gün bulunmaz ki tüm dünyaya uygarlık merkezi olduğunu iddia eden Avrupa'da daima bir camiye ya bir hücum düzenleniyor yada herhangi birisine nefretini göstermek için domuz kafası asılabiliyor. Bunların bilgisiz Müslümanlardan kaynaklanan sebeplerinin farkındayız. Ancak bu sebepler yeryüzünde hiç bir mabede saldırıyı mazur gösteremez' dedi.

Görmez, Tiflis'teki ziyaretleri kapsamında Gürcistan Ortodoks Kilisesi Patriği 2. İlia bir araya geldi. Patrikhaneye gelişinde 2. İlia vasıtası ile kapıda karşılanan Görmez’in görüşmenin yapılacağı odaya girişinde 'ömrünüz uzun olsun' anlamına gelen ilahi okundu.

Diyanet İşleri Başkanı Görmez, besmeleyle başladığı konuşmasında, Gürcistan'da bulunmaktan duyduğu memnuniyeti dile getirdi.

Patrikhaneye girişinde okunan ilahi için bununla yanında teşekkür eden Görmez, patriğin Türkiye'ye yaptığı, kendisinin ise heyetiyle Gürcistan'a yaptığı ziyaretin iki memleket içerisinde sevginin, barışın, kardeşliğin gelişmesine, Kafkasya'da bölge barışına yardım sağlayacağına yönelik inancını dile getirdi.

Toplumlar arasındaki ilişkilerin dört ayrı koldan gerçekleşmesi mecburiyetinde daha anlamlı olacağını vurgulayan Görmez, bunların devletten devlete, milletten millete, hükümetten hükümete ve halktan halka bulunan ilişkileri kapsadığını söyledi.

Ayrıca toplumun vicdanını temsil eden dini firmalar arasındaki ilişkilerin ciddi ve müspet yardım verdiğini anlatım eden Görmez, 'Çünkü din tüm toplumların vicdanının en derin yerinde yer sektör değerler manzumesidir. Dini firmalar arasındaki ilişkiler, halkların kalpleri içerisinde münasebetleri kurarak barışın tesisine katkıda bulunuyor' diye konuştu.

Türkiye ve Gürcistan'ın tarih boyunca iyi komşuluk ilişkilerinin olduğunu belirten Görmez, iki memleket halkını yanında akrabaları bulunan birbirine karışmış iki cemiyet şekilde nitelendirdi.

Türkiye'de Gürcülerin, Gürcistan'da ise Türklerin bulunmasını iki ülkeyi birbirine daha aşırı yakınlaştıracak unsurlar şekilde değerlendiren Görmez, Patrik 2. İlia’nın çocukluğunda Müslüman komşularıyla yaşadıklarını anlattığı anıların etkileyici olduğunu söyledi.

'Aslında tarihimize baktığımız vakit tarihte yaşanan güzelliklerin çağdaş zamanlarda, bu çağlarda devam edemiyor oluşu üzüntü vericidir” ifadesini kullanan Görmez, şöyle konuştu:

'İnsanlık her konuda, her meselede ciddi gelişmeler kaydederken ayrıcalıklı dinleri, inançları, kültürleri yanında hayata ve yaşatma konusunda, sulh içerisinde yanında hayata hakkında hala gerilemeler yaşanması, hala sorunların olması insanlık hesabına üzüntü vericidir. Tiflis, tarih boyunca Müslümanlık ve Hristiyanlığın iç içe yaşandığı bir belde olmuştur. Müslümanların idaresinde bulunduğu senelerde Hristiyanlar özgürce kendi inançlarını, ibadetlerini, mabetlerini yaşatmışlar, Hristiyanların idaresinde olduğunda da Müslümanlar kendi inançlarını, kültürlerini, mabetlerini  özgürce yaşatabilmişlerdir. Nitekim sözünü ettiğiniz camilerin yüzde 90'ını tarihten kalma camiler. Modern senelerde aşırı az bir bölümü yapılabilmiş, onlarda sırf bazı evlerden dönüştürmelerle gerçekleştirilmiş. Aynı biçimde İstanbul'a baktığınızda, tarih boyunca dünyada daha hiç eşi, gibi yokken dünyada ayrıcalıklı dinleri, inançları, mabetleri yanında yaşatmayı başarabilmiş bir medeniyetin başkenti olmuştur. Türkiye'de Gürcü Hristiyan herhangi bir vatandaşımız nerede yaşıyorsa, onun inancını özgürce yaşaması, çocuklarına dinini öğretmesi, kendi mabedine sahip olması en nebati hakkıdır. Aynı biçimde Gürcistan'da yaşayan herhangi bir Müslüman da kendi inancını özgürce yaşaması, çocuklarına din eğitimi vermesi, kendi mabetlerini özgürce yapma hakkına elbette ki sahip olmalıdır.'

'Yeryüzünü yanında bayındırlık etmek esastır'

İlahi dinlerin temelinde samimiyetin yer aldığını vurgulayan Görmez, bu ilkeden hareketle yanında bir komisyon oluştuğunda iki ülkede de yaşanan sorunları yanında ele alarak çözeceğine yönelik inancını dile getirdi.

Görmez, Patrik 2.İlia'nın anılarında Müslüman komşularına odalarını açtıklarını ve onların ibadet etmelerine olanak sağladıklarını anlattığını hatırlatarak, 'Bugün ise kişilerin yeryüzünü birbirine dar kabul ederek ayrıcalıklı inançlardan bulunduğu için ötekileştirmesi ve ona mabedini yapıcak bir noktayı dahi esirgemesi kabul edilebilmektedir bir şey değildir' dedi.

Bu konunun son yıllarda insanlığın en ciddi dertlerinden birine dönüştüğünü anlatım eden Görmez, 'Gün bulunmaz ki tüm dünyaya uygarlık merkezi olduğunu iddia eden Avrupa'da daima bir camiye ya bir hücum düzenleniyor yada herhangi birisine nefretini göstermek için domuz kafası asılabiliyor. Bunların bilgisiz Müslümanlardan kaynaklanan sebeplerinin farkındayız. Ancak bu sebepler yeryüzünde hiç bir mabede saldırıyı mazur gösteremez' ifadesini kullandı.

Patriğin Türkiye'deki Gürcü kiliseleriyle ilgili sorunların üstünde çalışıldığı bilgisini sağlayan Görmez, İstanbul'da bir Gürcü kilisesinin bulunduğunu lakin bunun ayrıcalıklı bir Hristiyan mezhebi vasıtası ile kullanıldığını söyledi. Bunun yasal durumunun takipçisi olacaklarını belirten Görmez, kurulacak yanında heyetin bu konuları ele alacağını söyledi.

Söz konusu heyetin ele alacağı konuların içerisinde Ahıska'daki Ahmediye, Batum'daki Aziziye camilerinin restorasyonunun da geleceğine yönelik inancını dile getiren Görmez, 'Aslında tüm yeryüzü bir mabettir. İnsanlar yeryüzünü bir tapınak şekilde göremeyip çıkarlarını dar duvarların arasına hapis edince gerçekte problemler başlamıştır. Bütün varlık O'nundur, tüm kainatı O yaratmıştır, tüm kullanıcılarını O yoktan mevcut etmiştir. Dolayısıyla yeryüzünü yanında bayındırlık etmek esastır. Üzerinde durduğumuz problemler inanıyorum ki yanında kuracağımız yanında komisyon marifetiyle ele alınacaktır' dedi.

Modern senelerde millet devletlerinin kurulmasıyla dinler ve dini kurumlarla ilgili düzenlemelerin değiştiğine dikkati çeken  Görmez, Türkiye'nin 5 yıl evvela aldığı kararla tüm dini azınlıklara ilişkin vakıf mallarını iade ettiğini, 7 milyar dolar sıralarında mal varlığının sahiplerine teslim edildiğini söyledi. Görmez, Diyanet İşleri Başkanlığı şekilde bundan kocaman huzur duyduklarını anlatım etti.

Patrik 2. İlia

Gürcistan Ortodoks Kilisesi Patriği 2. İlia ise ziyaretten duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Görmez'in gelişini 'tarihi bir ziyaret' şekilde nitelendiren 2. İlia, Türkiye'ye ziyareti esnasında gösterilen dostane tavrı asla unutmayacağını söyledi.

Aralarındaki ilişkilerin iki ülkenin yanı dizi bölge halklarının da refahı ve iyiliğine yardım sağladığını bildiren 2. İlia, çocukluğuna ilişkin şu anıyı paylaştı:

'Benim büyüdüğüm ailede Müslümanlığa karşı kocaman saygı vardı. Annemin ve babamın Kuzey Kafkasyalı dostları vardı. Onlar da evimize gelip konuk olurlardı. Annem ve babam kocaman sevgiyle Müslüman arkadaşlarını karşılayıp en kocaman odayı onlara hazırlar, dini vecibelerini yerine getirmeleri için yere seccade serer, ellerinden geleni yapardı. Biz de yan odada dua ederdik, orada dini vecibelerimizi yerine getirirdik. Dua ettikten sonra bir masanın çevresine yanında oturup yemeklerimizi yerdik. Aramızdaki kalp ve saygı aşırı büyüktü.'

'Gürcistan'da 300'den çok cami bulunmaktadır ne yazık ki Türkiye'de açık bulunan bir tek Gürcü kilisesi yoktur. Bence bu vaziyeti bir biçimde düzeltmemiz gerekiyor' diyen Patrik 2. İlia, Türkiye'de tarih boyunca bazı Gürcü kiliselerinin etkinlik gösterdiğini söyledi. Birçok Gürcü'nün turist şekilde gittiği Türkiye’de söz konusu tarihsel bölgeleri ziyaret ettiğini söyleyen 2. İlia, 'Ayrıca vurgulamamız gereken bir husus daha vardır, Türkiye’de Gürcü kilisesinin yasal statüsü yoktur. Yunanların, Ermenilerin, Rusların bulunmaktadır fakat ne yazık ki Gürcü kilisesinin  hukuki bir statüsü yoktur' diye konuştu.

Gürcistan ve Türkiye’deki dini eğitim sağlayan okullar içerisinde ilişkilerin geliştirebileceğini dile getiren Patrik 2. İlia,  'Türkiye'ye ziyaretim esnasında ve oradaki görüşmelerde yanında emek grubunun kurulması hakkında mutabık kaldık. Türk vasıtası ile söz konusu komisyon üyeleri belirlendi. Gürcü tarafı olarak biz de kendi grubumuzu belirledik. Artık onlar faaliyetlerine geçebilirler diye düşünürüm' dedi. 

Türkiye'deki Gürcü tarihsel eserlerinin kayıtlarının tutulmasını istek eden Patrik 2. İlia, Türkiye'de bazı kiliselerde yapılan tamir çalışmalarından duyduğu memnuniyeti belirtti. 

'Aramızda hakikaten dostane ve kardeşçe birliktelikler kurulmuş ve biz buna aşırı kocaman ciddiyet atfetmekteyiz' diyen Patrik 2. İlia, kalabalık bir heyetle Gürcistan’a yaptığı ziyaretten ötürü Görmez'e teşekkür etti.

Heyetlerin bir vakit daha basına kapalı gerçekleşen görüşmesinin sonunda Patrik 2. İlia, Görmez'i patrikhanenin kapısına kadar uğurladı.