ISO 9001: 2008 VE HASTANE İŞLEYİŞİNE KATKILARI:
Sağlık sektörü sürekli ve hızlı değişim içinde olan bir alandır. İleri teknoloji kullanımı, toplumdaki hastalık profili ve nüfus ile ilgili değişmeler, davranış bilimlerindeki gelişmeler, hastalar ve sağlık personelinin beklentileri toplum yapısını, sosyal gereksinimleri ve hastalık durumlarını değiştirmektedir. Ayrıca hastanelerde oluşan kalitesizlik sorunları, hasta güvenliğini ön plana çıkarmıştır. Yapılan son araştırmalarda her yıl ABD" de 48.000- ile 98.000.- kişinin istenmeyen olaylar ve tıbbi hatalardan dolayı öldüğünü, her 25 hastadan birinin bu tür hatalara maruz kaldığını göstermektedir. Buna bağlı olarak tıbbi hataların bir araştırma hastanesine maliyetinin 5 milyon ABD Doları olduğu tahmin edilmektedir. Yıllık olarak toplam önlenebilir kalitesizlik maliyetlerinin 1729 milyar ABD Doları olduğu düşünülmektedir. Oluşan bu istenmeyen olayların ve tıbbi hataların azaltılmasının gerekliliği, hasta güvenliği kültürünün geliştirilmesi zorunluluğu, sürekli geliştirme faaliyetlerinin yapılandırılması ve kalite geliştirme tekniklerinin ihtiyacı yeni yapılanmaları beraberinde getirmiştir. (ŞAHİN Ü, Hastane İşletmeciliğinde Kalite,1999)
NEDEN ISO 9001:2008 KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ
ISO 9000 Kalite Standartları ilk kez 1987 yılında ülkemizde üyesi bulunduğu Uluslararası Standartlar Organizasyonu tarafından yayınlanan belgelendirmeye dayılı bir kalite yönetim sistemidir. Bu KYS" nin temel amacı, büyüklük, üretim, karma ve süreci ne olursa olsun tüm örgütsel yapıların verimli olması için gerekli olan sistematiğin olmazsa olmazlarını yani asgari koşullarını tanımlamaktır. Dolayısı ile bu standart başlangıcında büyüklük, üretim süreci ve çıktısının özelliklerine bağlı kalmaksızın tüm organizasyonlarda Kalite Yönetimi için olmazsa olmazları belirleyerek, uluslar arası geçerliliği olan bir belgelendirme süreci ile özendirme yaklaşımı ile oluşturulmuştur. Bu bağlamda ISO serisi bir belgeye sahip olmak bir yönü ile uluslar arası geçerliliğe sahip bir Kalite Yönetim Sistemi"ne sahip olmak anlamına gelmektedir
ISO 9000 serisi standartlar sahip oldukları özellikler ve niteliklerinden dolayı ISO tarihinde en fazla satılan ve uygulama alanı bulan standart konumuna yükselmiştir.
ISO 9001:2008 VE YARARLAR
Günümüzde kuruluşların ISO 9001"i istemelerin temel nedeni memnuniyet oranını artırma ile ile ilgilidir. Standart, pek çok müşteri ile iş yapmanın ön şartı durumundadır. ISO 9001 bunun dışında da, uygulamaya yönelik yararlar da sağlar. Belgeli kuruluşlar arasında yapılan araştırmalar ISO 9001"in karlılıkta, en az % 15-20 arasında artış sağladığını göstermektedir. Bundan Başka hangi sorulara cevap arnadığna dair bazı örnekler verecek olursak;
1. Hastanelerde bulundurulması zorunlu olan ilaçlar ve bunların asgari stok seviyeleri belirlenmiş ve yönetiliyormu?
2- İlaçların ve preperatların depolandığı alanlarda gerekli tanımlama yapılmışmıdır? Preperatlar hazırlanırken yanlış kullanımın önüne nasıl geçilmiştir?
3- Kan merkezlerinde kan alma, tanımlama, kan grubu kartları tanımlanmışmıdır? Ayrıca alınan kanlarda kan grubu tayin,cross-match, VDRL, Hepatit B-C ,HIV ve Sıtmanın yoğun olduğu yerlerde Sıtma paraziti testleri yapılıyormu?
4- Tıbbi atıkların kontrolü ve tanımlanması nasıl yapılmaktadır ve tıbbi atıkların kontrolu için eğitimli özel bir ekip oluşturulmuşmudur?
5- Verilen hizmetin uygunluğu ve müşteri memnuniyetiningöstergesi olabilecek; mortalite, majör komplikasyonlar, doğruteşhis ve tedavi, hastane infeksiyon hızı, tekrar hastaneye yatış hızı, hizmete ulaşım, hasta başına düşen minimum muayene süresi gibi konularda hedefler belirlenmiş ve iyileştiriliyormu?
6- Yatan hastalarda yatış süresi boyunca yapılacak tedavi ve kontrol yöntemleri tanımlanmış ve kayıtları tutuluyormu?
7- Şartların özel olarak tanımlanması gereken birimlerde(Ameliyathane, Yoğun bakım, Acil servis) proseslerin istenilen şartlarda gerçekleştirilmesi için ortam şartları, hijyen kuralları, eğitimli personel, ve yeterli teçhizat gibi şartlar tanımlanmışmı ve yönetiliyormu?
8- 24 saat hizmet veren sağlık kuruluşlarında hizmetin sürekliliği ve şartların yeterliliği nasıl güvence altına alınmıştır?
9- Hastaların tedavileri esnasında gelişen hastane enfeksiyonlarının nasıl kontrol altında tutulacağı tanımlanmış mıdır?
10- Acil hastaların ilk gelişinde ölçülmesi gereken vital bulguların (ANT) varlığı nasıl güvence altına alınmıştır?
11- Adli vakalar gibi özel durumlarda ilgili kurumlarla koordinasyon tanımlanmış mıdır?
12- Dializ merkezlerinde hastalara ait kayıtlar tanımlanmışmı ayrıca gerekli laboratuvar tetkikleri ve analizler (İlk defada Hepatit ve HİV) yapılmakta mıdır? Gibi soruları olumlu yanıtlayabilmeli
AKREDİTASYON VE ISO STANDARTLARI
Akreditasyon :bir organizasyonun kaliteli çıktı üretebilmesi için, süreçlerini kar amacı gütmeyen ve bağımsız uzman bir kurum tarafından belirlenmiş standartlara göre dizayn etmesi, tetkik sonucunda ise belgelendirilmesidir. Bu bağlamda akredite olmak bir organizasyon açısından kaliteli hizmet ürettiğinin müşterilerine garanti edebilmenin temel ve en somut delili haline gelmektedir Akreditasyon ,bir organizasyonun, program veya grubun standartlar veya kriterlerle uyumunun yetkili bir kuruluş tarafından incelenmesi ve onaylanmasını içeren resmi bir işlemdir. Standartların ilk çıkış noktası ise, 1913 yılında ABD"de hasta bakım kalitesi ve güvenirliğin işlemesi ve denetlenmesi amacıyla standartların geliştirilmesidir. Sağlık sektöründe ise ilk akreditasyon kurumu 1951 yılında ABD"de kurulan Joint Commission on Accreditation of Hospital "dır. Bu kurum 1959 yılında bugünkü kısa adı JHACO adını almıştır.
Akreditasyonda amaç, gönüllü olarak başvuran sağlık kuruluşunun tarafsız ve bağımsız bir dış değerlendirici tarafından incelenerek, belirlenmiş olan standartlara uygunluğunun değerlendirilmesidir. Sağlık kuruluşlarının akredite olmasının hem ülke, hem kuruluşun kendisi, hem hizmeti kullananlar hem de ödeme yapan kuruluşlar açısından çok önemli yararları vardır. Akredite olan kuruluş sayısı arttıkça ülkenin sağlık sistemi iyileşecek, kuruluşun kendisi, kalitesinin ölçülebilir olmasını sağlayan bir sisteme sahip olacak ve uluslararası standartlara uygun sağlık hizmeti sunmanın avantajlarından yararlanacak, hizmeti kullananlar kaliteli sağlık hizmetinden uygun ücretler ile yararlanabilecek, ödeme yapan kuruluşlar ise sözleşme yaparken akredite olmuş sağlık kuruluşlarını tercih etme şansına sahip olabileceklerdir.
Günümüzde gerek bilimsel yönetim gerekse de kalite yaklaşımlarının temel vurgusu olan yönetim yaklaşımı çok önemlidir. Yönetim desteği dolayısıyla ISO 9001:2008, TKY ya da herhangi bir kalite yönetiminin uygulandığı örgütün performans göstergelerine olumlu katkı sağlayabilmesi; örgütsel yapı ve yönetim anlayışının bilimsel öngörüler ile uyumuna bağlıdır. Bu vesileyle gösterdiği yakın ilgiden ve desteğinden ötürü İnönü Üniversitesi Rektörümüze ve Üst yönetiminin desteğine teşekkür ediyor ve çalışmalarımızın sadece başvuru ile değil ekip çalışması ve süreç, performans, hasta hakları konusunda desteği ile gerçekleştiğini ve devam edebileceğini söyleyebiliriz.
( BOYACIOĞLU H., Modern Hastane Yönetimi, 1998)
