Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Bakanlığının 2015 yılı bütçesine ilişkin TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda yaptığı sunumun peşinden milletvekillerinin sorularını yanıtladı. 

Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun, dün Ocak ayında 15 bin muallim ataması yapılacağını açıkladığını hatırlatan Şimşek, önümüzdeki sene yapılacak atamalardan aslan payını öğretmenlerin aldığını anlatım etti. Şimşek, 2015'teki atamaların dağılımının ise yeni senenin başında Başbakan Davutoğlu'nun başkanlığında yapılacağını söyledi. 

Kamudaki taşeron sistemine ilişkin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik'in başkanlığında bir çalışmanın devam ettiğini anlatan Şimşek, Maliye Bakanlığı şekilde da bu çalışmaya katkı verdiklerini bildirdi. 

Bakan Şimşek, sene bünyesinde yedek ödenekten aktarmalar konusundaki eleştiriler üstüne de şunları söyledi:

'Niye biz bunu kamuoyuyla başlangıç ödeneği üstünden paylaşıyoruz da sene sonu gerçekleşme performansı üstünden paylaşmıyoruz? Bu, bütçenin bir yorumu ama ben 2015'ten itibaren bu bütçe yorumunu dikkate almayacağım. Bundan sonra biz, gerçekleşme neyse onun üstünden kamuoyuyla paylaşmamız lazım. Sayıştay ne diyorsa biz onu yapacağız. Sayıştay bir hususu eleştiriyor ve 2 sene üst üste hemfikir değilsek, biz Sayıştay'a uyacağız. Sayıştay, 'Kanunda böyle olabilmekte lakin bence şeffaflığın gereği, bunun böyle paylaşılması gerekir' diyor. Sayıştay burada doğru.' 

'Bütçe Kanunu'nun gereği bu'

Milletvekilleriyle, söz konusu konuya ilişkin kesinleşmiş bulunan 2013 yılı paylarını da paylaşan Şimşek, şunları kaydetti: 

'Diyelim ki Aralık'ın son haftasına geldik, varsayalım ki TCDD'ye 5 milyar liralık tahsisat verilmişti ve gene varsayalım ki bunlar bu rakamın 2 milyar lirasını harcamadılar. Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı sene içerisinde bize, 'Ben hedeflerimin ötesindeyim, karayollarında tüneller devam ediyor, şu kadar şantiyede işim devam ediyor. Şu an itibarıyla benim şurada kullanmadığım nakit var, bunu bana verin' dediği zaman, ben onu nasıl yapıyorum? evvel demiryollarının parasını yedeğe alıyorum, Bütçe Kanunu'nun gereği bu. Sonra yedekten bunu tekrar aktarıyorum. Böyle olunca da yedek, müthiş şişmiş oluyor. Bunu bilmenizde yarar var.' 

Personel giderlerinde de tıpkı şeyin görüldüğünü dile getiren Şimşek, yedeğe aktarılan miktarın 35 milyar lira, yekün yedek ödeneğin ise 35,9 milyar lira olduğunu anlatım etti. Bu rakamların detaylarını da paylaşan Şimşek, 'Bugün bir çoğunuz eleştirdiniz, gelin bu sistemi değiştirelim. 'Bu çeşit aktarmalar, yedeğe aktaramadan yapılır' diyelim, yapalım. Bakın, sanki bir yerden bir şey kaçırmışız gibi... Bütün bu yedek ödeneğe aktarımların hepsi Sayışta'a veriliyor, kati tahminde açıklanıyor, Sayıştay'ın denetimine açık. Dolayısıyla burada herhangi bir kayıtdışı, hukuka, kanuna aykırı bir işlem yok' diye konuştu. 

'Tüm gitmekteler bütçenin içerisinde ve Sayıştay'ın denetimine tabi'

Bütçe Kanunu'nda yer dal hususi hesaplara ilişkin eleştirilere de yanıt verici Şimşek, bütün bu giderlerin bütçenin içerisinde ve Sayıştay denetimine tabi olduğunu söyledi. 

Konuya ilişkin rakamları da açıklayan Şimşek, Avrupa Birliği Bakanlığı'nın, AB iletişim stratejisi, öngörülmeyen faaliyetleri için kendilerinden 2,8 milyon lira istediğini anlatım etti. Türkiye'nin, memleket dışındaki bu türden çabalarını desteklemek için yapılacak harcamaların Kamu İhale Kanunu'na sokulmasıyla, yapılacak işin işlevselliğini yitireceğini dile getiren Şimşek, Avrupa'da bu türden ufak tefek rakamların tamamının halk ihale rejiminin dışında olduğunu kaydetti. 

Dışişleri Bakanlığı'nın, sene içerisinde süre vakit memleket dışında öngörülmeyen toplantılar yaptığını ifade eden Şimşek, şöyle devam etti:

'Bunun için Dışişleri Bakanlığı'na bizim, 2015 tasarısında 2 milyon 650 bn lira nakit vermemizi Şayet siz müsait bulmuyorsanız, Komisyonun takdirine bırakıyorum. Bu rakamların hepsi açık. 2014 yılında Avrupa Birliği Bakanlığı'na hiç verilmemiş. Yine 2014'ün 25 Kasım'ına kadar Dışişleri Bakanlığı'nın bu çerçevede harcadığı yekün nakit 2 milyon 150 bin lira. Devam ediyorum, AFAD... Siz de takdir edersiniz ki, şu anda memleket dışından gelen aşırı sayıda misafirimiz var. Uluslararası bir aşırı sıkıntı yaşanıyor ve AFAD'ın müdahalesi gerekiyor. Bu çerçevede bizden 5 milyon 250 bin lira ilave nakit istenmiş. Bunu müsait görmüyorsanız, çıkaralım.' 

Konuya ilişkin Kalkınma Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı'na ilişkini rakamları da paylaşan Şimşek, 'Son olarak Türk Tarih Kurumu, yakın devir tarih kontrolleri için bizden bin lira istemiş, özü bu. Şu anda 2015 için konulan nakit bin lira' dedi. 

'Mükellef sayısında düşme bulunduğu iddiası doğru değil' 

Mükellef sayılarıyla ilgili soruları yanıtlayan Şimşek, resen terkin edilen mükelleflerin olduğunu söyledi. Bu işleme 2005 yılında başladıklarını hatırlatan Şimşek, o yıldan bu yana resen terkin edilen gelir vergisi mükellefi sayısının 294 bin 617 olduğunu söyledi. Şimşek, bu husus dikkate alındığında, 2005 yılına göre mükellef sayının 407 binden çok arttığını kaydetti. 

Kurumlar vergisine ilişkin rakamları verici Şimşek, '2005 yılında faal benzeri görünen mükellef sayımız 593 bin 166 lakin bu devirde 315 bin 825 de mükellef terkini yapılmış. Bunu dikkate alırsanız, gerçekte şirketler vergisi mükellef sayısındaki değişim, 2005 yılından bu yana 396 bin 85 kişi. Dolayısıyla mükellef sayısında düşme bulunduğu iddiası doğru bir iddia değildir' diye konuştu. 

Taşıtlardaki tasarruf 

Taşıtlardaki tasarruf konusuna da yer veren Şimşek, rakam ne kadar küçük olursa olsun halk vicdanında rahatlama sağlamaları gerektiğini vurguladı. Buradaki eleştirileri dikkate aldıklarını ve vasıta kiralamaları konusu için yeni düzenlemeler yaptıklarını ifade eden Şimşek, bu düzenlemelerle taşıt kiralama bedellerine sınırlamalar getirdiklerini anlatım etti. 

'Şu anda gelip, şikayet etmektedirler biliyor musunuz? 'Biz buna sığdıramıyoruz' diye lakin sığdıracaksınız' diyen Şimşek, aşırı açık ve net bir düzenleme yaptıklarını ve Maliye Bakanlığı'na bu konuda verilen bedel artırma yetkisini kullanmayacağını söyledi. 

Bunun yeterli olmadığını dile getiren Şimşek, Taşıt Kanunu Tasarısı'nın Başbakanlık'ta olduğunu bildirdi. 

Kamudaki taşıt sayılarına ilişkin eleştiriler üstüne de Şimşek, bunların yüzde 58'inin emniyet ve güvenlik birimlerine ilişkin olduğunu söyledi. 2015 yılında alınacak vasıtaların iri bir kısmının ise kamunun gereksinim duyduğu ambulans yahut arazide kullanılanlar benzeri araçlar olduğunu anlatım etti. 

Elektrik dağıtım şirketlerinin tahsilatlarına ilişkin bir soru üstüne Şimşek, şunları söyledi: 

'Özel piyasa dağıtım şirketleri, elektriğin vatandaşa ulaştırılması ve tahsilatı noktasında gerçekte bir aracılık yapıyor. Devlet daha evvela bu dağıtım ve tahsilatta etken bulunmadığı için, dağıtım şirketlerinin işletme hakkını hususi piyasaya devretmiş. hususi piyasanın topladığı elektrik paraları, hususi piyasa firmasına gitmiyor. Sadece yüzde 3,49'u. Yani topladığı her 100 liralık elektrik parasının yalnızca 3 lira 49 kuruşu şirkette kalıyor, arka kalanın hepsi kim elektriği üretiyorsa, devletse devlet, özelse özel, o şebekeye kim elektrik veriyorsa ona gidiyor. Hatta biz bu firmalara gaye vermişiz. misal şekilde söylüyorum; Bu sene yitik kaçak oranı yüzde 20. Önümüzdeki 5 yahut 10 sene içerisinde siz bunu yüzde 10'un altına indireceksiniz. İndirmediği süre o farkı kendi cebinden ödemesi yapmak zorunda.' 

Özelleştirme uygulamalarının 61,2 milyar dolar olduğunu, gelmeyenler dışında gelirlerin 51,8 milyar dolar olduğuna belli eden Şimşek, bunun 35,4 milyar dolarının direk doğruya Hazineye gönderildiğini, 10,9 milyar dolarının özelleştirme kapsamında bulunan şirketlere anamal ve borç transferi şekilde aktarıldığını, geriye kalan 4 milyar doların da ilgili kuruluşlara iletildiğini bildirdi.   

Şimşek, vergi konusundaki eleştirileri yanıtlarken şöyle konuştu:

'Türkiye'de yekün vergi yükü ulusal gelire nispet olarak yüzde 27,7. Bunun içerisinde sosyal güvenlik primleri, belediyelerin topladığı vergiler, merkezi yönetimin topladığı vergiler var. Gelir ve kazanç üstünden tahsil edilen vergilerin ulusal gelire oranı yüzde 6, sosyal güvenlik primlerinin mille gelire oranı yüzde 7,5, mülkiyet üstünden tahsil edilen vergilerin oranı yüzde 1,2, mal ve hizmet üstünden tahsil edilen vergilerin oranı yüzde 12,5, başka bütün vergilerin gayri safi ulusal hasılaya yüzde 0,5. 

OECD'de dolaylı vergilerin yekün vergi gelirindeki payı 2012 yılı rakamlarıyla yüzde 32,8. Türkiye'de yüzde 45. Türkiye'de yüksek. Yüksek eleştirisini kabul ediyorum. Niye yüksek? Dolaylı vergilerin aşırı yüksek olmasından ziyade dolaysız vergilerin nispeten düşük olmasından kaynaklanıyor.

OECD ülkelerinde dolaylı vergilerin ulusal gelire oranı yüzde 11,1. AB 28 üyesinin tamamında dolaylı vergilerin ulusal gelire oranı yüzde 13,3. Türkiye'de yekün dolaylı vergi gelirlerinin milli gelire oranı yüzde 12,5. Türkiye, AB ortalaması ile OECD ortalaması bünyesinde bir yerde. OECD'ye göre biraz yüksek, AB'ye göre düşük. Dolaysız vergilerin gayri safi yurtiçi hasılaya oranı OECD devletleri ortalamasında yüzde 23,4, AB ortalamasında yüzde 26,1, Türkiye'de yüzde 15,2. Sorunun nerede olduğunu görüyoruz.

Benden anglosakson ülkelerindeki standartları istiyorsunuz değil mi? Ben de alasını istiyorum ve takdir ediyorum, saygı duyuyorum, teşekkür ediyorum. O zaman anglosakson ülkelerindeki benzeri müeyyideleri getirip, düzenlemeleri yapalım.'

Memur ve memur emeklisi maaşları

Kamu görevlilerinin 2014 yılına ilişkin mali ve sosyal haklarının toplu sözleşmeyle belirlendiğine belli eden Şimşek, toplu sözleşmeye yüzde 0,7'lik önceki 6 ayın enflasyon zammına ilave olarak brüt 175 liralık artış sağlandığını söyledi. Şimşek, 800 binin üstündeki öğretmene ilave 150 lira artış sağlandığını, bazı hizmet kollarına ilişkin mali ve sosyal haklarda iyileştirmeler yapıldığını dile getirdi.

Şimşek, 'Toplu sözleşmeyle 2014'te en düşük memur maaşı yüzde 8,3 arttı. Bu enflasyonun bir tutar altında. Merkez Bankası enflasyon 8,9 olur diyor, biz Orta Vadeli Programa 9,4 diye koyduk. Sonuçta bir tutar altında olabilir. Bu yekün memurlar için böyle lakin öğretmenlere ilave seyyanen bir artış var, 4/C'lilere 350 liralık seyyanen bir artış var. Bunu dikkate almadan 2014'ü değerlendiremeyiz' dedi.

Memur ve memur emekli artışlarına ilişkin örnekler verici Şimşek, 'Memur ve emeklileri bünyesinde reel şekilde aylığı artmayan bir tek kesim vardır. AK Parti hükümetleri çağında en yüksek memur maaşı, bu müsteşara denk geliyor. Yüzde 7,2 azalmıştır. En düşük memur aylığı ise reel şekilde yüzde 83 artmıştır. Milli gelirdeki reel artış bu kurda değildir. Ortalama memur maaşındaki reel artış yüzde 45,1'dir. Bir tek reel şekilde düşüş gösteren en yüksek memur maaşıdır' halinde konuştu.

Kamu çalışanlarının durumunu imkanlar ölçüsünde iyileştirmeyi amaçladıklarını anlatım eden Şimşek, bütçe ve sosyal güvenlikten ödenen ücretlerin toplamının 2015 yılı için 290 milyar lira şekilde öngörüldüğüne dikkati çekti. Şimşek, 'Bunu yatırımlarla karşılaştıralım. Merkezi yönetimde yatırımlara yönelik ayrılan fon muhtemelen 50 milyar lira sularında olacak. Neredeyse 6 katını maaşa harcıyoruz. Bu dengeyi gözetmemiz lazım. Tabi ki daha aşırı öğretmen, sağlıkçı alacağız lakin bazı bölgelerde da AB ortalamasını geçtik oralarda da eleman almamamız lazım' dedi.

'Rahat bir soluk ortamı oluşmadı'

OECD devletleri bünyesinde son devirde gelir dağılımını iyileştiren aşırı ender ülkelerden birinin Türkiye olduğunu vurgulayan Şimşek, 'Gelinen nokta yeterli midir, değildir. Servet dağılımında bir arıza mevcut mıdır, vardır. Buna ilişkin gayret göstermemiz lazım' değerlendirmesinde bulundu.

Son yılların 'zor yıllar' olduğunu dile getiren Şimşek, bu sebeple kazanç miktarları konusu için ihtiyatlı devinim edildiğini söyledi. Şimşek, 'Ben 2007 yılında Türkiye'ye geldim, geldiğimden bu güne sorunsuz bir soluk ortamı oluşmadı. 2008'in başından itibaren küresel kriz en katı şeklide etkisini göstermeye başladı. O bitti AB krizi başladı. Tam bu sona erdi Ortadoğu'daki çalkantılar, bu sona erdi başka şeyler' diye konuştu.   

Şimşek, belediyelere geçen sene ayrılan 526 milyon lira ödeneğin 590 milyon liraya çıkarıldığını bildirdi. Belediyelere katkı kapsamında 2015 yılı için 31,8 milyon lira ayrıldığını dile getiren Şimşek, bu yıl belediyelere yapılan katkı tutarının ise şu an sebebi ile 11,4 milyon lira olduğunu ve parti başkalık olmaksızın zor vaziyette kalan belediyelerin bu olanaktan yararlandırıldığını söyledi.

Devletin hususi piyasa dinamizmini kullanarak bir takım projeleri yaşama geçirmesini, vatandaşın cebinden bir kuruş çıkartmadan bazı planların yapılmasını doğru bulduğunu anlatım eden Şimşek, ekim ayı itibarıyla 183 tane ve yekün 101,9 milyar dolar tutarında kamu-özel işbirliği projesi bulunduğunu bildirdi. 

'Peyzajla ilgili detaylara vakıf değiliz'

 Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nın yapımına yönelik sorulara karşılık Şimşek, 'Ne kadar dışalım düzenlendi hiç bir fikrim yok. Bütçesi geldiğinde sorulsaydı, hiç bir fikrim yok. Ağaç konusu için hiç bir fikrim yok. Bunlar yazılıp, çizilen bazı iddialardır. İlgili resmi kuruma sorarsınız oradan yanıt alırsınız. Maliye Bakanlığı olarak peyzajla ilgili detaylara vakıf değiliz' dedi.

Siyasi partilere yönelik olarak genel seçim yılı olan 2015 için ödeme gücüne 531,1 milyon lira tahsisat konulduğu bilgisini verici Şimşek, 'Gruplara Hazine katkısı yapılmaması itirazını saygıyla karşılıyorum. Şahsen bu konu hakkında bir düzenleme yapılabilir. Geçmişte bunu istismara yönelik küme oluşturmalar vesaire nedeni ile kaldırılmış' diye konuştu. 

Şimşek'in sunumunun peşinden komisyonun muhalefet partisi üyeleri vasıtası ile kamuya 40 bin muallim alınmasına yönelik önerge verildi. Şimşek, önergeye ilişkin, kamuya personel alımının yapılacak çalışmayla şekilleneceğini dile getirerek, Milli Eğitim Bakanlığı ile muallim ihtiyacını görüşmeden böyle bir karar verilemeyeceğini söyledi. Yapılan oylamada önerge reddedildi. 

Komisyon görüşmelerinin peşinden Maliye Bakanlığının 2015 yılı bütçesi kabul edildi. 

Kaynak: AA