AFYONKARAHİSAR (AA) - Afyon Kocatepe Üniversitesi (AKÜ) Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Okan Bozyurt, kış mevsiminin ne kadar sert geçeceğini leyleklerin ağustos ayındaki göç zamanına bakarak tahminde bulunmanın mümkün olduğunu bildirdi.

Bozyurt, AKÜ Fen Edebiyat Fakültesi’nde verdiği konferansta, "Leyleklerin Göçleri ile Atmosfer Salınımları Arasındaki İlişkiler" konulu çalışmasının sonuçlarını açıkladı.

Çalışmasını, leyleklerin göç tarihlerini iklimsel bir parametre olarak değerlendirilip mevsimsel tahminlerde bulunmak amacıyla gerçekleştirdiğini anlatan Bozyurt, şöyle devam etti:

"Kış mevsiminin ne kadar sert geçeceğini leyleklerin ağustos ayındaki göç zamanına bakarak tahminde bulunmam mümkün. Çalışmada leyleklerin sonbahar göçleri ile Kuzey Atlantik ve Arktik salınımlar arasındaki ilişkiler istatistiksel olarak analize tabi tutuldu. Leyleklerin sonbahar göçleri ile ilgili verilerin 1979’dan beri tutulan gözlem kayıtlarından sağlandığını leylek göç tarihleri ile Kuzey Atlantik salınımı ve Arktik salınım ayrı ayrı analize tabi tutulmuştur."

- "Yükselen hava ile en az seviyede kanat çırparak binlerce kilometre kat ediyorlar"

Leylek türlerinin Türkiye ve Avrupa'da yoğun olarak görüldüğünü kaydeden Bozyurt, "Her iki leylek türü de göçmen olup, Türkiye için transit ve yaz göçmeni statüsündedir. Yaz göçmeni olan türler, ilkbahar ile kışlama alanlarından ayrılarak, üreme dönemini (ilkbahar-yaz ayları) geçirecekleri ve yavrularının büyütecekleri alanlara göçerler. Sonbaharda da, yavrularıyla birlikte kışlama alanlarına dönerler" ifadelerini kullandı.

Leyleklerin sınırlı güçlerine rağmen binlerce kilometrelik göçlerini düzenli olarak gerçekleştirdiklerini de aktaran Bozyurt, şunları kaydetti:

"Uzun mesafeleri en az enerji harcayarak kat etmek için, kanat çırpmadan, süzülerek uçarlar. Leylekler, gündüzleri yerden yükselen sıcak hava akımları sayesinde yükseklik kazanırlar. Bu sıcak hava sütununun içinde dönerek yükselirler. Leyleklerin göç güzergahı daha çok boğazlar üzerinden ve karadan gerçekleşir. Kuzeye doğru hareket ederken, Akdeniz'i aktif uçuşla geçemeyecekleri için batıda Cebelitarık Boğazı, doğuda ise kara üzerindeki en kısa rotadan Doğu Mısır, İsrail, Lübnan üzerinden Rift Vadisi uzantısını izleyerek mart başından mayıs sonuna kadar Hatay'a ulaşırlar."

- "Erken göç ettiklerinde kış mevsimi daha sert geçiyor"

Bozyurt, yaptığı analizler sonucunda leyleklerin ağustos ayında erken göç ettikleri yıllarda kış mevsiminin özellikle Avrupa'da çok daha sert ve yağışlı geçtiğini sonucu elde ettiğini belirterek, şunları söyledi:

"Yapılan analizler sonucunda leyleklerin erken göç ettikleri yıllardan (Avrupa'dan Afrika'ya) bir sonraki kış döneminin diğer kış mevsimine oranla daha soğuk olduğu, geç göç ettikleri yıllarda ise bir önceki kışa göre daha sıcak kışların yaşandığı tespit edilmiştir. Leyleklerin göç tarihleri ile Kuzey Atlantik salınımı arasında pozitif yönde anlamlı ilişki tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra Arktik salınım ile leyleklerin göç tarihleri arasında daha yüksek düzeyde pozitif yönlü anlamlı ilişki ortaya çıkmıştır. Ayrıca hem Kuzey Atlantik hem de Arktik salınımın negatif olduğu yıllarda leylekler daha erken göç etmekte ve erken göçleri takip eden ertesi yılların sıcaklık grafiklerinde düşüşler tespit edilmiştir. Çalışmada en dikkat çekici sonuçlardan biri ise 1985, 1996 ve 2006 yılları küresel anlamda soğuk kışların yaşandığı yıllar olup bu yılların bir önceki yıllarında yani 1984, 1995 ve 2005 yıllarında leylekler ortalama geçiş tarihlerinden birkaç gün daha erken Türkiye semalarında görünmüşlerdir. Bu duruma göre leyleklerin erken göç ettikleri yılların ardından gelen kışların daha şiddetli soğuklara sahne olduğu da bu çalışmadan çıkan önemli sonuçlardandır."