Türkiye'de sofralık zeytin üretiminin en önemli merkezlerinden biri olan Manisa'da, iriliği ve lezzetiyle diğer türlerden ayrılan Domat zeytininin hasadına başlandı. Bu yıl mevsim normallerinin üzerinde seyreden hava sıcaklıkları ve yağışların az olması sebebiyle rekoltede yüzde 40-50 arasında düşüş yaşanması beklendiği belirtilirken, bahçe ile market rafı arasında büyük fiyat farklılıklarının olduğu vurgulandı.

Yaklaşık 140 bin dekar alanda 1,5 milyon zeytin ağacının bulunduğu Manisa'nın Saruhanlı ilçesinde, Domat zeytin mesaisi başladı. Sabahın erken saatlerinde zeytin bahçelerine giden üreticiler, bin bir zahmetle topladıkları Domat zeytinlerini işlenmek üzere tesislere gönderiyor. Çekirdeği çıkarıldıktan sonra badem, sarımsak ya da biber gibi ürünlerle doldurularak salamura da edilen Domat zeytini önemli miktarı yurt dışına ihraç edilirken, iç piyasada da sofraların vazgeçilmezleri arasında yer alıyor. Saruhanlı'ya bağlı Çakmaklı Mahallesi'nde zeytin üretimi yapan Cihan Akkaya, sezonun hayırlı olmasını dileyerek, "Bu yıl sezonun ilk hasadı olan domat zeytinlerin hasadına başladık. Nasipse bundan sonra sırasıyla Uslu, Trilye zeytinlerinin hasadı başlayacak. Bu sene yağmurların yetersiz olması sebebiyle rekoltede yüzde 40-50 arasında bir düşüş yaşıyoruz. Damlama sulama olan yerlerde verim iyi ancak susuz olan yerlerde büyük sıkıntılar var. Zeytin fiyatları yönünden de sıkıntılarımız var. Hasadını yaptığımız domat zeytinini ilk olarak 7 TL'den almaya başladılar. Daha sonra 7.5 TL ve 8 TL'ye çıkarmışlar. Sezon sonuna kadar bu fiyatlar standart olarak durmuyor. Zaman zaman bu fiyatlar sezon sonuna kadar 5 TL'ye düşüyor daha sonra 9 TL'ye çıkıyor. Bir standardı olmadığı için sıkıntı yaşıyoruz. Bu domat zeytinin kostiklisini, salamurasını yapıyorlar, içerisine biber de konuluyor. Çok fazla çeşit olarak satışı gerçekleştiriliyor. Uslu zeytinin de ise çok fazla işlem yapılmıyor. Yurt içi ve yurt dışında da pazarı olan bir ürün" dedi.

Elekler sebebiyle kalibrede sıkıntılar yaşanıyor

Tüccarların zeytin seçerken kullandığı eleklerin genelde eski olduğunu ve yıprandığını belirten üretici Akkaya, "Her firma kendine özel elek yaptırıyor. Bu eleklerin kayışları kontrol edilmiyor. Kayış araları genişleyip yıpranma oluyor. Bu sefer kalibrede sıkıntı yaşanıyor. Elerken zeytin bir sonraki göze düşmesi gerekirken, kayışların bakımsız olması sebebiyle bir önceki göze düşüyor. Bu iki göz arasında 1 TL fiyat oynuyor. Bunu ton bazında değerlendirdiğimiz zaman çok fazla fiyat kaybı yaşıyoruz. En büyük sıkıntımız bu. Eleklerin denetlenmesi lazım" diye konuştu.

"Kuraklıktan dolayı zeytinlerimiz çok kötü etkilendi"

Zeytin hasadının başladığı Saruhanlı'da bu yıl olumsuz hava koşulları dolayısıyla rekoltede yüzde 40 ila 50 arasında bir düşüş yaşanabileceği bildirildi. Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Saruhanlı Ziraat Odası Başkanı Aydoğan Okur, "İlçemizde 110 bin dekar üzüm bağı, 140 bin dekara yakın da zeytin arazimiz var. İlçemizde ilk zeytin hasadı olarak domat zeytinde hasat başladı. Bu yıl bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde ve ilçemizde kuraklıktan dolayı zeytinlerimiz çok kötü etkilendi. Özellikle bu domat zeytini dediğimiz cinsler sulanmayan arazilerde çok büyük sıkıntılara yol açtı. Şu anda sulanmayan arazilerde yüzde 50'lere varan zaiyat var. Normalde yeşil olarak tüketilen bu zeytin türü, sulanmayan arazilerde direkt yağlığa gidecek duruma düştü. Fiyatlarda da bir sıkıntımız var. 3 yıldan bu yana fiyatlar standart dışı olarak 8 TL, 7 TL, 5,5 TL olarak gittiği için çiftçimiz mağdur duruma düşüyor. Buradan devlet büyüklerimize sesleniyorum. Zeytine de bir standart konulsun. Nasıl üzüm ve diğer ürünlere fiyat veriliyorsa zeytine ve zeytinyağına da fiyat belirlenmesini istiyoruz" dedi.

Zeytin alımında tüccarların eleklerinin denetlenmesi konusunda yetkililere çağrıda bulunan Başkan Okur, "Zeytin buradan direkt tüccara götürülüyor ama tüccar bunu eliyor. Elediği zaman boy boy fiyat veriyor. Genelde elekler eski elek olduğu için de kayış dediğimiz aralıklardaki boşluklar çok büyük oluyor. Bunların mutlaka denetleme kurullarınca denetlenmesi gerekiyor. Ben buradan ihbar ediyorum. Denetimler yapılsın ve kurallara uymayanlara caydırıcı cezalar kesilsin. Yüksek meblağlar kesilmedikten sonra bunun önüne geçilmez ve çiftçimiz mağdur olur" diye konuştu.

Zeytinlerin büyük çoğunluğunu ihraç edildiğini aktaran Okur, "Türkiye içinde tükettiğimiz kadar yurt dışına da çok ihraç ediyoruz. Almanya, Fransa, İngiltere ve Doğu ülkelerine kadar zeytinlerimiz gidiyor. Zeytin sofralarımızın olmazsa olmazıdır. İç piyasada ise en fazla askeriye de tüketiyoruz" dedi.

Marketlerde 30-40 TL'ye satılıyor

Zeytin fiyatlarında bahçe ile market rafı arasında çok büyük farkların olduğunu da vurgulayan Okur, "Bu yıl rekolte düşük ancak fiyatlar da düşük. Bu böyle olmaması lazım. Arz talebe göre bu fiyatların yukarıya çıkması gerekiyor. Sayın Cumhurbaşkanım burada fiyatlar 7 ile 3 TL arasında değişiyor. 3 liraya buradan verdiğimiz zeytin marketlerde kilosu 30-40 TL'ye satılıyor. Bunun işlenmesinde bir şey yok ki arada çok büyük fark var" ifadelerini kullandı.