Çin'de 'bölücülük' suçlamasıyla tutuklanan Uygur akademisyen İlham Tohti, konusunda görülen davanın ilk gününde yöneltilen suçlamaları reddetti.

Hong Kong medyasında yer sektör haberlere göre, Tohti'nin bölücülük başta olmak üzere bütün suçlamaları reddettiği kaydedildi.

Tohti'nin avukatı Liu Şiaoyüen'in aktardığı bilgiye göre, Urumçi Orta Halk Mahkemesi'nde görülen davada Tohti 'bölücülüğe karşı olduğunu' vurguladı. Liu, müvekkilinin Sincan bölgesiyle ilgili kültürel ve hukuki konular konusunda değerlendirmeleri bulunduğunu, ülkenin bölünmesine karşı olduğunu anlatım etti.

Duruşma esnasında polisin alanı ve mahkeme çevresindeki sokakları fazla fazla ırak noktalardan itibaren kapattığı anlatım edildi. Basın mensupları başta olmak üzere çok sayıda yabancı gözlemcinin de alana alınmadığı kaydedildi.

Tohti hakkındaki davanın görüşülmesinin iki gün daha sürmesi bekleniyor. Duruşmaların peşinden mahkemenin bir İzah yapıp yapmayacağı bilinmiyor. Mahkeme yetkilileri bilgilendirmede bulunmazken, mahkemenin telefonlarına da ulaşılamıyor.

İlham Tohti'nin duruşmasına kardeşleriyle ortak benzeri Guzaili Nur'un da katıldığı anlatım edildi. Guzaili Nur, Tohti'nin hakkındaki suçlamaları reddettiği ve sakin gözüktüğünü söyledi. Tohti'nin ülkesine ve herhangi bir gruba asla karşı olmadığını vurgulayan Nur, onun asla bölücülük yapmadığını aktardı.

ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya bunun şeklinde ülkelerden en az dokuz kişilik Batılı bir diplomat heyetinin duruşmayı izlemek istediği fakat içeriye alınmadığı belirtildi. İnsan Hakları İzleme Örgütü yetkilileri, Tohti’nin suçlu bulunması mecburiyetinde 15 sene yahut yaşam boyu hapis cezasıyla karşı karşıya kalabileceğini anlatım ediyor.

Pekin'deki Minzu Üniversitesinde iktisat profesörü bulunan 45 yaşındaki Tohti, 'muhalif tutumu nedeniyle' daha öncelikle de birkaç kere polis tarafından gözaltına alınmıştı. Tutuklamanın peşinden Batı dünyası, Tohti'nin insan hakları ve özgürlükleri kapsamında özgür bırakılması için çağrıda bulunmuştu.

Çin Dışişleri Bakanlığı, bu açıklamalardan memnun olmadıklarını belirterek, ABD başta olmak üzere Batı'ya 'Çin'in iç meseleleriyle alakalı söylemleri bırakması' anlamında davet yapmıştı.

Ülkenin kuzeybatısında bulunan Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin başkenti Urumçi'deki bir gözaltı merkezinde tutulan Tohti, 'bölücü fikirler yaymak, bölücü faaliyetler içerisinde bulunmak ve etnik düşmanlığı körüklemekle' suçlanıyor.

Uygur akademisyen İlham Tohti

Ekonomi Profesörü Tohti, 2005 yılında kurduğu ''Uygur Online'' sitesiyle, Uygurların sosyal ve kültürel meselelerini ele sektör ve Çin'in Uygurlara uyguladığı politikaları eleştirildiği bir sosyal platform oluşturmuştu. ''Uygur Online'', 15 Mayıs 2008 tarihinde Pekin yönetimi vasıtası ile kapatıldı.

hür Asya Radyosu ile 2009 yılında yaptığı röportajda Tohti, Çin hükümetinin Han etnik grubuna ilişkin Çinlileri Sincan Uygur Bölgesi'ne göç etmeyi teşvik eden politikasını eleştirerek Uygurlular içerisinde işsizliğin arttığını belirtmiş ve olayın akabinde Pekin yönetimi Tohti'ye medyaya konuşma yasağı koymuştu.

Tohti, internet üstünden yayımladığı makalelerinde, etnik grupları kışkırtmak suçlamasıyla 2009 ve 2011 yıllarında gözaltına tahsil edilmiş ve Eylül 2011'de Minzu Üniversitesi'nde ders vermeyi bırakmıştı. Tohti, Pekin Uluslararası Havalimanı'ndan 2013 yılında kızı ile ABD'ye gitmek istemiş fakat Çinli yetkililer vasıtası ile durdurularak memleket dışına çıkışına izin verilmemişti. 

Tohti'nin 15 Ocak 2014'te ''kanunları ihlal ettiği'' gerekçesiyle gözaltına alındığını savunan Pekin yönetimi, Tohti'nin suçunun içeriğine ve nerede tutulduğuna ilişkin ayrıntı vermemişti. Sonrasında Tohti'nin, Urumçi'de bir gözetim merkezinde tutulduğu açıklanmıştı.

Uygur akademisyenin gözaltına alınmasının ardından ülke basınında konuya yer sağlayan tek yayın kurumu bulunan resmi Global Times gazetesi ise Tohti'nin, 'hükümet politikalarını eleştirerek bölücülük yapmayı hedeflediği' yorumunda bulunmuştu.

Ülkenin kuzeybatısında bulunan Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin başkenti Urumçi'deki bir gözaltı merkezinde tutuklu bulunan Tohti, 'bölücü fikirler yaymak, bölücü faaliyetler içerisinde bulunmak ve etnik düşmanlığı körüklemekle' suçlanıyor.