Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) ve Sabancı Üniversitesi Enerji ve İklim Merkezi (IICEC) sebebi ile gerçekleştirilecek 'World Energy Outlook 2014” Raporu’nun Türkiye tanıtımındaki konuşmasında, enerji piyasasının hususi sektörle birlikte büyüyeceğine işaret ederek, bu kapsamda hususi sektörden gelen talepleri varsa sıkıntı ve endişeleri değerlendireceklerini söyledi.

Dünyada işlerin fazla aşırı iyi gitmediğine işaret eden Yıldız, ciddi bir adaletsizlik olduğunu, kişilerin enerji sahası ile alakalı faydalandıkları kalemler içerisinde ciddi eksikler bulunduğunu dile getirdi. 

Bakan Yıldız, elektrikle tanışmamış 1,3 milyar insan olduğunu hatırlatarak, şöyle devam etti:

“100 trilyon dolarlık dünyanın GSYH’sı mevcut ve bunun 2 trilyon dolarının enerji yatırımlarında kullanıldığını düşünürsek yüzde 2’lik bir kısımdan bahsediyoruz. Geçen yılki fiili gerçekleşme 1,6 trilyon dolar dolaylarında oldu, yani hala plase edilmeyi bekleyen paralar var, hala sağlam piyasaları yatırıma dönüştürmesi gereken alanlar var. Türkiye dünyadaki enerji politikaları ve stratejileri açısından en tutarlı ülkelerden biri olmaya devam edecek. Şirketler, devletler fakat doğru kararlar verebildikleri kadar güçleniyorlar. Biz dünyadaki bu gelişmelerin beraberinde bu çeşit dengesizliklerin yanında, Türkiye’de Edirne’den Kars’a, Sinop’tan Hatay’a varıncaya kadar elektriksiz herhangi bir bölgenin kalmadığını, doğalgazla ilgili noktanın da 2016’nın sonunda, % o noktaya ulaşacağımızı ve tıpkı biçimde tüm vatandaşlarımızın bundan yararlanacağını söylemem lazım.”

İklim değişikliği ile alakalı noktada Türkiye’nin dünyayı kirletmemeye devam edeceğini ve temizlenmesine yardım sağlamayı tüm politikalarının arasına koyduğunu belirten Yıldız, insanoğlunun kendisine ayrılan kirletme bütçesinin çoğunu tükettiğini, fazla aşırı az bir marjı kaldığını, önümüzdeki senenin sonunda yapılacak Paris toplantılarında buna ait nihai bir kararın alınmasının gerektiğini söyledi.

'Türkiye, petrol ve doğalgazda huzursuzluğun tarafı olmayacak'

Yıldız, Arap Baharı ile başlayıp gelinen noktanın Türkiye’nin coğrafyasını daha da ciddi bir duruma getirdiğini vurgulayarak, “Türkiye, yer altındayken savaşın, yer üstündeyken barışın gerekçesi bulunan petrol ve doğalgaza devamlı sulh gerekçesiyle birlikte baktı ve hiç bir süre için huzursuzluğun tarafı olmamaya çaba etti ve bundan sonra da böyle devam edecek” dedi.

Türkiye’nin istikrarlı ve tutarlı politikasının yalnızca kendi içerisinde değil, çokça tartışılan AB üyesi ülkelerle birlikte de devam ettiğine dikkati çeken Yıldız, son günlerde gündemde bulunan Güney Akım meselesini misal vererek şunları söyledi:

“En son Sayın Putin’in ziyaretiyle ortak Türkiye’nin de içine alındığı bir münakaşa platformu oluşturuldu. ‘Türkiye acaba AB’yi mi, yok ise Rusya’yı mı tercih edecek?’ diye. Güney Akım projesinin ortağı ve tarafı bulunan Türkiye değildir. Dikkatlerden kaçan ve ya bilerek kaçırılan bir gerçek var, Güney Akım projesinin ortakları kimler? Eğer bu bir suçsa, ki bize kıyasla suç değil, bu suça iştirak edenler kimlerdir? Her süre savunduğumuz gibi, Güney Akım, AB üyesi devletlerin orta ve uzun vadede doğalgazla alakalı probleminin çözümü olması açısından ciddi projelerden biridir. Ne kadar fizibıldır, değildir bunu tartışacak bulunan da gene tarafı olmayan Türkiye değildir. Güney Akım’ın ortakları 3 adet AB üyesi ülkenin firmalarıdır. Ama bize bırakılan algı, ‘Acaba Türkiye Güney Akım bölümüne geçtiği süre AB dengeleri bozulacak mı’ sorusudur. Algı ile gerçeği bir araya getirmemiz ve buluşturmamız lazım. Bu projenin yapılıp yapılamayacağı daha önceden de konuşuluyordu fakat Sayın Putin Türkiye ziyaretinde, gerçekte birçoğumuzun sürpriz şekilde gördüğü şekilde, ‘Bundan sonra Güney Akım kapandı, belki Türk Akımı’ndan bahsedebiliriz, Bulgaristan üstünden Avrupa’ya gaz satışı bundan sonra geride kaldı’ dedi. Türkiye ne AB üyesi memleket olma ile alakalı girdiği serüvenden vazgeçer ne de Rusya benzeri ciddi bir komşusundan vazgeçer.”

Taner Yıldız, Rusya'nın Türkiye için, Türkiye’nin de Rusya için ciddi olduğuna dikkati çekerek, bu ülkeyle yapılan anlaşmanın bir iyi düşünce anlaşması olduğunu, herhangi bir yasal bağlayıcılığı bulunmamakla birlikte, BOTAŞ ve Gazprom’un görevlendirildiğini, üstünde çalışacakları, ve Türkiye’nin coğrafyasından kaynaklanan avantajları hangi ölçüde kullanabileceğinin değerlendirilip tartışılacağını aktardı.

'Bizim herhangi bir projeyi, ülkeyi tercih etmemiz, diğerinden vazgeçeceğimiz anlamına gelmez” diyenYıldız, bundan 2 ay ABD ile imzalanan iyi düşünce anlaşmasını anımsatarak, “Bu kadar tartışıldığına tanık olmadık. Türkiye bilhassa gelişen ekonomisi, büyüyen siyaseti ve ilerleyen yapısı ile ortak tüm projeleri kucaklayabilecek ve bunların her birisini yönetebilecek kabiliyete sahiptir' diye konuştu.

Yıldız,  “Güney Alkım” projesi tartışmaları kapsamında kendilerine “Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Projesi (TANAP) ne olacak?” sorusunun sorulduğunu aktardı.

“Biz Güney Akım’ın ortağı değiliz fakat TANAP’ın ortağıyız” diyen Bakan Yıldız, şunları kaydetti:

“TANAP’ın en ciddi 2 ülkesinden biriyiz Azerbaycan ile birlikte. Şahdeniz’deki hisselerimiz yüzde 19’a çıkartıldı. BP’den sonraki ikinci kocaman hissedarız. Azerbaycan’da, Azerbaycan’dan daha fazla aşırı pay sahibiyiz. Bunların gözden kaçmaması lazım. TANAP’daki hissemizi de yüzde 20’den yüzde 30’lara çıkardık. Önümüzdeki 4 sene içerisinde projenin senkron şeklinde hizmete alınmasını sağlamamız gerekiyor. Bu zincirin 4 kocaman halkası var; Şahdeniz’de gazın üretilmesi, Gürcistan’dan iletilmesi, TANAP’la Türkiye’den devam etmesi, Trans Adriyatik Boru Hattı'yla (TAP) birlikte de İtalya’ya kadar uzanması. Biz fiili şekilde nakit harcamaya başladık. ‘TANAP’ta ne yapıyoruz?’ dersek, bin 800 kilometrelik boru hattının boru ihalesi tamamlandı ve yüzde 80’ini Türk firmalarının aldığı bir bina ortaya konuldu. İşçilik ihalesi 4 fazdı, 3’ü tamamlandı, kamulaştırmalarla ilgili de 600 kilometrenin kamulaştırması tamamlandı. Yani plan devam ediyor, aynen nükleer efor santralleriyle ilgili aldığımız kararın fiili uygulamaya dökülmesi gibi.”

Bakan Yıldız, konuşmasında petrol fiyatlarında yaşanan düşüşe de değindi. Fiyatlarda meydana gelen düşüşün oldukça çok ülkeyi etkilediği benzeri Rusya’yı da etkilediğine işaret eden Yıldız, tüketici devletlerin yarar sağladığı, müstahsil devletlerin de karlarından fedakarlık yaptığı, bütçe hesaplarının tutmadığı bir ortamın olduğunu söyledi.

Libya’da 100 milyar dolar nakit elde eden Rusya’nın şu anda 140 milyar dolar kaydediyor olmasının, ülkenin fazla aşırı hazırlıklı bulunmadığı bir vaziyet olduğunu dile getirenYıldız, konuşmasına şöyle devam etti:

“O sebepten bizler yolumuza devam edeceğiz fakat vatandaşımızı ilgilendiren kısımda da fazla aşırı hızlıca yansıttık. Bu düşüşler vatandaşa bire bir yansıdı. 55 litre deposu bulunan biri benzinde nerdeyse 50 lira, dizelde ve mazotta da nerdeyse 40 lira dolaylarında daha az nakit ödeyerek deposunu dolduruyor. Bunun yekün tutarı 6 milyar dolar. Doğalgazla ilgili konularda da faz farkı ile yansıdığı için, kamunun ilk kere fırsatı oluştu. Sattığı fiyatın, maliyetinin daha altına inebilecek piyasa fiyatları oluştu. Bu şimdiye kadar bulunan zararlarını telafi etme şansı olduğunu gösteriyor fakat Türkiye bilhassa AB üyesi ülkelerle karşılaştırdığımızda, sanayicimiz için en hesaplı doğalgazı veren memleket oldu. Şu an da fiili rakamlarla 28 adet AB üyesi memleket içerisinde doğalgazı en hesaplı satan ülkedir. Elektrikte de en hesaplı satan ilk 3 ülkeye giriyoruz. Bulgaristan benzeri devletlerin önümüzde olduğunu görüyoruz. hususi sektöre, Türkiye siyasetine duydukları güvenden ötürü teşekkür ediyoruz.”

Bakan Yıldız, karşılıklı güvenin tesis edilmesi kadar muhafaza edilmesinin de ciddi olduğunu, sıkıntı kaygılardan uzaklaşılması için lüzumlu kurumsallaşmaların seçim öncesinde tamamlanacağının bilgisini verdi. Taner Yıldız, şunları kaydetti:

“Herhangi bir hususi piyasa yatırımcısı sıkıntı duymadan, tüm seçtiği doğru kalemlerle ortak kazanç yapmaya devam edecek ve Türkiye uluslararası kazandığı başarıları vatan içindeki yatırımcılarla sürdürmüş olacak. Çok tartışıldı fakat Türkiye’nin yaptığı ciddi tercihlerden bir tanesi, Kuzey Irak petrolleriyle alakalı yaptığı sözleşmelerdi. ‘Türkiye hata yaptı, bunu yapmaması lazım’ denildi fakat 2 sene sonra geldiğimiz noktada, Türkiye’nin hem Bağdat hem Erbil’in vardığı uzlaşı ile birlikte ne kadar isabetli bir iş yaptığını, Irak'ın normalleşmesi hesabına ne kadar kocaman yardım koyduğunu bir kez daha ortaya koymuş oldu.”

Kendilerine “Türkiye’nin normalleşmesi önemliyken ne için Irak’ın normalleşmesi ile de ilgileniyorsunuz?” sorusunun yöneltildiğini hatırlatan Yıldız, buna, “Sebebi fazla aşırı basit, Şayet Irak’taki IŞİD ve öteki istikrarsızlık unsurları hangi gerekçeyle ilgilendiriyorsa, Irak’ın istikrarı da o gerekçeyle bizi ilgilendiriyor. Bir sorun noktası olmaktan çıkartıp, bir fırsat noktası durumuna getirmek son derece önemli” yanıtını verdi.

Yıldız, 2 hafta evvela Bağdat'ın güneyinde bir Türk yatırımcısının kuracağı 3 bin megavatlık elektrik santralleri ile alakalı anlaşmayı imzaladıklarını, Irak Petrol Bakanı ile beraber, ortak geliştirilecek projeleri konuştuklarını anımsatarak, 'Türkiye, Irak'ın normalleşmesine yardım koyan birinci sıradaki ülkedir' diye konuştu.