"Çocuklarda seçici yeme ile iştahsızlık karıştırılmamalı"

Çocuklarda görülen seçici yeme davranışının iştahsızlıkla karıştırılmaması gerektiğine dikkat çeken Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Aysu Özge Yönetci Pekuz, "Seçici yeme belirli gıdalara yönelik bir dirençtir; çocuk sevdiği besinleri iştahla tüketebilir. İştahsızlık ise tüm gıdalara karşı ilgisizliktir. Seçici yeme davranışında çocuk belirli besinlere karşı tutarlı bir direnç gösterir. Uzun süren seçici yeme davranışı demir, çinko, lif, A vitamini ve folat eksiklikleriyle ilişkili olabilir. Bu durum bağışıklık sisteminde zayıflama ve zihinsel gelişimde gerileme ile sonuçlanabilir" dedi.
Medical Park Bahçelievler Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Aysu Özge Yönetci Pekuz, çocuklarda görülen seçici yeme davranışı hakkında açıklamalarda bulundu. Pekuz, "Seçici yeme davranışı, çocuğun sınırlı sayıda besin grubu tüketmesi, yeni tatları denemeye isteksiz olması veya belirli gıdalardan ısrarla kaçınması olarak tanımlanır" şeklinde konuştu.
"1-3 yaş döneminde yiyecek reddi normal kabul edilir"
Amerikan Pediatri Akademisi’nin (AAP), bu davranışı 2-6 yaş arasında gelişimin doğal bir parçası olarak tanımladığını belirten Uzm. Dr. Pekuz, "Ancak bazı durumlarda bu davranış kalıcı hale gelebilir. Avrupa Çocuk Gastroenteroloji Derneği (ESPGHAN) ise 1-3 yaş döneminde artan özerklikle birlikte yiyecek reddinin normal kabul edildiğini, ancak bu sürecin 1 aydan uzun sürmesi ve büyümeyi etkilemesi durumunda mutlaka değerlendirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır" diye konuştu.
"2 yaşından sonra belirginleşiyor"
Yeni tatlara karşı temkinli davranmanın (neofobi) gelişimsel olarak normal olduğunu belirten Uzm. Dr. Pekuz, "Ancak bu durum 2 yaşından sonra belirginleşiyor ve sosyal, duygusal ya da fiziksel gelişimi olumsuz etkiliyorsa, bu artık klinik müdahale gerektiren bir sorun olabilir" ifadelerini kullandı.
"Seçici yeme ile iştahsızlık karıştırılmamalı"
Seçici yeme davranışının iştahsızlıkla karıştırılmaması gerektiğini vurgulayan Uzm. Dr. Pekuz, "Seçici yeme belirli gıdalara yönelik bir dirençtir; çocuk sevdiği besinleri iştahla tüketebilir. İştahsızlık ise tüm gıdalara karşı ilgisizliktir. Seçici yeme davranışında çocuk, belirli besinlere karşı tutarlı bir direnç gösterir" dedi.
"Uzun süreli seçici yeme, zihinsel gerileme ile sonuçlanabilir"
Seçici beslenen çocukların genellikle daha düşük boy ve kilo persentilinde yer aldığını ifade eden Uzm. Dr. Pekuz, "Uzun süren seçici yeme davranışı demir, çinko, lif, A vitamini ve folat eksiklikleriyle ilişkili olabilir. Bu durum bağışıklık sisteminde zayıflama ve zihinsel gelişimde gerileme ile sonuçlanabilir" açıklamasında bulundu.
"Sürekli aynı yemekleri tercih etme görülebilir"
Çocuklarda seçici yeme davranışının belirtilerine değinen Uzm. Dr. Pekuz, "Sürekli aynı yemekleri tercih etme, yeni gıdalara direnç, yemek esnasında öfke nöbetleri ve yetersiz gıda çeşitliliği gibi belirtiler seçici yeme davranışına işaret eder. Çocuğun 20’den az farklı besin tüketmesi ve bu davranışın sosyal ortamlarda da sürmesi, seçici yemenin göstergelerindendir" ifadelerini kullandı.
"Yemeği ödül veya ceza aracı olarak kullanmayın"
Anne-babaların sık yaptığı hatalara da dikkat çeken Uzm. Dr. Pekuz, "Israrla ve zorla yedirmeye çalışmak, yemeği ödül veya ceza aracı olarak kullanmak, yemek sırasında televizyon veya tablet gibi dikkat dağıtıcı unsurlara izin vermek çocukta yemekle ilişkili kaygıyı artırır ve seçiciliği pekiştirir" diye konuştu.
"Evde uygulanabilecek basit ama etkili yöntemler"
Seçici yeme davranışını azaltmak için ailelerin uygulayabileceği yöntemleri paylaşan Uzm. Dr. Pekuz, "Çocukların sofrada herkesle birlikte yemek yemesi, yeni yiyeceklerin küçük miktarlarda ve tekrarlayan şekilde sunulması, gıdaların dokusu ve sunumunun çeşitlendirilmesi, çocuğun yemek hazırlık sürecine dâhil edilmesi ve başarıların küçük övgülerle takdir edilmesi faydalı olacaktır. Yemek saatlerinin keyifli ve düşük stresli olması, yiyecekle ilgili çatışmalardan kaçınılması önemlidir" dedi.
"Psikolojik veya nörolojik sebepler araştırılmalı"
Seçici yeme davranışının altında duyusal hassasiyet, otizm spektrum bozukluğu ve anksiyete gibi durumların olabileceğine dikkat çeken Uzm. Dr. Pekuz, "Eğer çocuğun gelişimsel yaşı ile gıda reddi davranışı arasında orantısızlık varsa ve bu durum 1 aydan uzun sürüyorsa mutlaka profesyonel yardım alınmalıdır" ifadelerini kullandı.
"Günlük örnek beslenme planı"
Seçici yeme davranışı gösteren çocuklara yönelik örnek bir günlük beslenme planı öneren Uzm. Dr. Pekuz, "Kahvaltıda yumurta içeren pankek, şekilli peynir, domates; ara öğünde muzlu yoğurt; öğle yemeğinde kıymalı makarna ve ayran; akşam yemeğinde mercimek çorbası, fırında sebzeler ve pilav yer alabilir. Tatlı olarak gerektiğinde sütlaç tercih edilebilir. Dengeli ve renkli tabaklar oluşturulması, 3 ana ve 2 ara öğünün korunması önemlidir" diye konuştu.
"Uzman desteği alınabilir"
Uzm. Dr. Pekuz, ağırlık veya boy artışı yavaş olan, 10’dan az besin tüketen, aile içi çatışmalara yol açan veya besinlere karşı aşırı tepkiler gösteren çocuklarda mutlaka bir çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı veya beslenme uzmanının değerlendirme yapması gerektiğini vurguladı.
"Alternatif beslenme önerileri"
Yumurta, et, süt ve peynir gibi temel besinleri tüketmeyen çocuklara yönelik önerilerde de bulunan Uzm. Dr. Pekuz, "Yumurta yemeyen çocuklar için krep, pankek, sebzeli omlet; et yemeyen çocuklar için mercimek köftesi, nohut cipsi, kuruyemişler tercih edilebilir. Süt içmeyen çocuklara yoğurt, ayran, sütlaç gibi alternatifler sunulabilir. Peynir sevmeyen çocuklar için ise peynirli poğaça veya makarna sosunda eritilmiş peynir önerilebilir" ifadelerini kullandı.