Azerbaycan’ın başkenti Bakü’yü 15 Eylül 1918’de Ermeni çeteleri ve Bolşevik birliklerinden kurtaran Kafkas İslam Ordusu Komutanı Nuri Paşa (Killigil), vefatının 75. yıl dönümünde Bakü’de düzenlenen programla anıldı.
Kafkas İslam Ordusu Komutanı Nuri Paşa’nın vefatının üzerinden 75 yıl geçti. Türk Devletleri Parlamenter Asamblesi (TÜRKPA) tarafından Nuri Paşa’nın vefatının yıl dönümünde Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de anma programı düzenlendi. Programa TÜRKPA Genel Sekreteri Mehmet Süreyya Er, Türkiye’nin Bakü Büyükelçisi Cahit Bağcı, milletvekilleri, akademisyenler ve çok sayıda davetli katıldı.

“Nuri Paşa ve Kafkas İslam Ordusu sayısız kalplerin fatihine çevrildi”
Programdaki konuşmasında Bakü’nün Kafkas İslam Ordusu tarafından kurtarılmasının zorlu bir dönemde gerçekleştiğini belirten TÜRKPA Genel Sekreteri Mehmet Süreyya Er, “Değer çok büyüktür ve Azerbaycan devletinin tarihinde çok önemli bir rol oynamıştır. Gösterdiği iradesi ve şecaatiyle Nuri Paşa ve Kafkas İslam Ordusu sayısız kalplerin fatihine çevrildi. Azerbaycan halkının gönlünde ebediyete kadar var olacaktır. Onların şecaati ebediyen Azerbaycan-Türkiye kardeşliğinin bir örneğini daha altın harflerle tarihe yazdı. Nuri Paşa’nın kahramanlığı iki halkın ortak tarihinde şerefli kardeşlik sayfasına çevrildi. İnanıyorum ki, bugün Nuri Paşa’nın, Kafkas İslam Ordusu’nun verdiği şehitlerin, canlarını vatan için feda etmiş bütün vatan evlatlarının ruhları şaddır” dedi.
Nuri Paşa’nın vefatının üzerinden 75 yıl geçmesine rağmen Azerbaycan Türkleri tarafından saygı ve minnetle hatırlanmasının kendilerini memnun ettiğini ifade eden TÜRKPA Hukuk İşleri ve Uluslararası İlişkiler Komisyonu Üyesi, MHP Genel Başkan Yardımcısı ve Nevşehir Milletvekili Prof. Dr. Filiz Kılıç, “Boşuna bir millet, iki devlet demiyoruz. İki ki bir milletiz, iyi ki bağımsız Türk devletleriyiz. Kafkas İslam Ordusu, Bakü’nün kurtuluşu için bin 130 şehit verdi. Nuri Paşa, Azerbaycan’da gittiği her yerde saygı ve hürmetle karşılandı. Nuri Paşa, sık sık bir olmadan, bir olarak çok güçlü olunacağından bahseder, bir gün bu arzusunun mutlaka gerçekleşeceğini söylerdi” diye konuştu.

“Ermenilerin kimlerin vekili olarak Azerbaycan’da katliam yaptıklarını çok iyi anlamak lazım”
Azerbaycan’ın farklı bölgelerinde bulunan Osmanlı askerlerinin mezarlarının kendilerine bırakılan bir emanet olduğunu vurgulayan Türkiye’nin Bakü Büyükelçisi Cahit Bağcı, “Tarihe baktığımızda, tarih penceresinden alacağımız çok dersler var. Bu derslerden en önemlisi de tarihin her döneminde vekalet savaşlarının yaşandığıdır. Burada Ermenilerin kimler tarafından kullanıldığı, kimlerin vekili olarak Azerbaycan’da, Kafkas coğrafyasında katliam yaptıklarını çok iyi anlamak lazım. Günümüzde vekalet savaşlarının da ne anlama geldiğini bugün Gazze’de de, Suriye’de de, başka coğrafyalarda da görüyoruz. Birileri kendi çıkarları adına başkalarıyla savaş verirken, savaşın içerisinde olan güçler olarak kullanmaktadır. Bu çerçevede uyanık olacağız ve kardeşliğimizi de tesis etmek için, korumak için mücadele vereceğiz” ifadelerini kullandı.

Nuri Paşa kimdir?
Azerbaycan’ın Osmanlı Devleti’nden yardım talep etmesi üzerine Harbiye Nazırı Enver Paşa’nın talimatıyla Kafkas İslam Ordusu’nun başına geçen Nuri Paşa, 15 Eylül 1918 tarihinde başta Bakü olmak üzere Azerbaycan’ın çeşitli bölgelerini düşman işgalinden kurtardı. İstanbul Sütlüce’de kurduğu silah fabrikasında 2 Mart 1949’da meydana gelen büyük patlamada hayatını kaybeden Nuri Paşa’nın hatırası hem Azerbaycan’da hem de Türkiye’de yaşatılmaktadır.