Lalenin anayurdu Orta Asya, kalbi Manisa’da

Manisa Spil Dağı’nda yetişen endemik bitki türlerinden biri olan Manisa Laleleri hakkında 10 yılı aşkın süredir ekip olarak yaptıkları çalışmalardan bahseden Manisa Celal Bayar Üniversitesi (MCBÜ) Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Levent Şık, "Lalenin anavatanı Orta Asya’dır. Orta Asya’dan akınlarla buraya gelirken onları da beraberimizde getirmişiz" diyerek, 2015 yılında hazırladıkları rapor sonrasında lalelerin yetiştiği alanların bakanlık desteğiyle koruma altına alındığını vurguladı.
Mayıs ayında Manisa Spil Dağı Milli Parkı’nın yılın en güzel mevsimini yaşadığını belirten Prof. Dr. Şık, adını Manisa’dan alan Manisa Lalelerinin güzel bir şekilde kendilerini göstermeye başladığını ifade etti.
Prof. Dr. Şık, "Her yıl ortalama Mayıs ayında bu güzelliği, bu şenliği yaşıyoruz. Doğal olarak Manisa kentinin de simgesi olan Manisa lalesi pek çok kentli gibi ülke içinden gelen ziyaretçiler tarafından merakla izleniyor. Burada bu yeşilliğin içerisindeki kırmızı renkli güzellik insanların ilgisini çektiği kadar biraz korkuya da sebep oluyor. Çünkü bu laleleri koparmanın bir bedeli, bir cezası var. Bakanlığımız bu konuda her yıl güncellenen bir rakamlarla 557 bin lira gibi şu anda ceza uyguluyor. O nedenle fotoğraflarını çekmek, gelip onlarla bulunmak birlikte olmak güzel ancak onlara zarar vermememiz gerekiyor. Bizler de Manisa Celal Bayar Üniversitesi’nde Botanik alanında görev yapan öğretmenleri olarak hem Manisa’da bulunan bu Lale ile ilgili hem de diğer bitkileri ile ilgili çeşitli çalışmalar yapıyoruz" şeklinde konuştu.

"Üniversitenin 2015 yılında yaptığı çalışma var"
Manisa lalesi 2015 yılında Bakanlık desteğiyle yaptıkları çalışmadan bahseden Prof. Dr. Şık, "Manisa Spil Dağı’nın şu anda bulunduğumuz Bölgesi’nde en yoğun yayılışı gösteren bitki Tulipa Orphanidea Latince ismi ve zambakgiller familyasının bir üyesi. Tespit ettiğimiz 2 rengi var, şarkılara da konu olan sarı Lale ve şu anda bizim çevremizde bulunan belki görselleri de yansıyor kırmızı renkli Laleler. Ancak 2015 yılında Manisa ilinin içerisinde çalışmamız sırasında farklı bölgelerde, örneğin Demirci Bardakçı’da, Alaşehir’in yüksek kesimlerde gördüğümüz Lalelerin morfolojik olarak farklılıklar gösterdiğinde tespit ettik. Yani buradakiler tamamen kırmızı renkli olmasına rağmen, sarı bantları içeren Laleler de olduğunu tespit ettik. Bunlarla ilgili genetik çalışmalar yapılması gerekiyor, bir kısmını başlattık. Ancak bu bitki diğerlerinden farklıdır diyebileceğimiz sonuçlara ulaşmadık. Ama önemli olan burada Manisa ilinin yoğun bir şekilde bu Manisa lalesi ismini alan bitkiye sahip olmasıdır. Bunu önemsemek lazım, şu anda bulunduğumuz bu Gölet çevresinde alınmış önlemler de dikkatinizi çekecektir. Çünkü burada yaptığımız o çalışma sonucunda gerek insan hareketinden kaynaklanan, gerekse dağda yaşayan özellikle yılkı atları, domuzlar gibi daha iri yapılı hayvanların toprağı eşelemesi ve bunun sonucunda da lale soğanlarının dışarı çıkarılması ile zarar görme ihtimalini tespit etmiştik. Bakanlığımız bu konuda Bölge Müdürlüğümüzün inisiyatifi ile buraya koruma alanını oluşturacak şekilde uygulamalar da yaptı. Bunları tabii bilim insanı olarak gelip görmek, söylenen şeylerin dikkate alındığını görmek gerçekten insana hem umut hem de mutluluk veriyor. Bunun için hem Bakanlığımıza hem de Bölge Müdürlüğü’müze ve burada birlikte görev yaptığımız personele çok teşekkür etmek istiyorum" dedi.

Lalenin kökeni Orta Asya’dan geliyor
Manisa Lalesini kökeni hakkında çok soru geldiğini ve bilimsel verilere bakılması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Şık, Manisa Lalesi gibi diğer lale türlerin kökeninin nereden geldiğinin araştırılması gerektiğini söyledi.
Orta Asya’da yaklaşık 65, İran’da ise 36 civarında, Türkiye’de ise 20 civarında lale türü olduğunu ifade eden Prof. Dr. Şık, "Bu rakamlar bize şunu anlatıyor lalenin anavatanı Orta Asya’dır. Fakat bizler bu ülkenin şu anki yaşayanları, sahipleri olarak gittiğimiz yerlere aldığımız şeyleri de götürdüğümüz için Orta Asya’dan akınlarla buraya gelirken onları da beraberimizde getirmiş. Hatta bir dönem Osmanlı Devletinin en şaşalı dönemine Lale Devri adıyla ismini vermiş bir bitki, o nedenle bizim Orta Asya’dan geldiğini ve ülkemizin de Lale temsili açısından önemli bir konumda olduğunu söylememiz lazım. Anavatanı Orta Asya, Ama bizim de geldiğimiz yerler orası neticede" şeklinde yanıtladı.

Spil’de yetişen endemik bitkilerin araştırması yapılıyor
Öğrencilerinden birisinin doktora çalışmasını Manisa Spil Dağı’nda yaptığını anlatan Prof. Dr. Şık, "Manisa Spil Dağı’nın bitki varlığı ile ilgili önemli bir çalışma içerisinde. Umarım yakın zamanda Doktora tezi tamamlandığında Spil dağımızda ne kadar endemik bitki var, bunların lokasyonları neresi ve mümkün olursa Bakanlığımızın da desteğiyle bunların hem fotoğraflarını hem de bilgilerini paylaşan bir kitapla sonuçlandırma amaçlıyoruz. Bulunduğumuz kentlerde bilim insanları olarak bizlerin önemli borçları diye görüyoruz" dedi.

Laleler öğrencilere tanıtıldı
Spil Dağı Milli Parkı’nda açan laleler, Manisa’nın Turgutlu ve Akhisar ilçelerinden gelen öğrencilere tanıtılarak, bilgi verildi.
Manisa’da koparmanın cezası 557 bin 212 lira olan ve Spil Dağı Milli Parkı’nda açan laleler, Turgutlu Halil Kale Fen Lisesi ve Akhisar Akademik Kültür Koleji Ortaokul öğrencilerine tanıtılarak, bilgi verildi.
Spil Dağı Milli parkına özgü Manisa lalesini devlet olarak korumasını düzenli olarak yaptıklarını kaydeden Spil Dağı Milli Parkı Müdürü Halil Ernalçacı, "Amacımız gelen ziyaretçilerin de bu desteği devam ettirmesi, Jandarma ve diğer kolluk kuvvetleri bilhassa ziyaretçilerimizin yoğun olduğu dönemlerde vatandaşlarımıza gerekli ikazları yapıyorlar. Bizim için büyük bir değer, bu dönemde sonra da diğer bitki çeşitliliğimiz de devam ediyor. Amacımız bu güzelliği bu bitki çeşitliliğini bizden sonraki nesillere en sağlıklı ve en yoğun şekilde ulaştırmak." dedi.
Öğrenciler ile Akhisar ilçesi Akademi Kültür Koleji’nden geldiklerini kaydeden Ortaokul Müdürü Ali Kaya, "Öğrencilerimizle Manisa lalelerini görmeye geldik. Hem de Spil Dağı’nı ziyarete geldik, buradaki endemik bitkileri inceleyeceğiz, göreceğiz. Öğrencilerimiz aynı zamanda piknik yapacaklar, eğlenecekler. Güzel bir gün olmasını umut ediyorum" diye konuştu.
Öğrencilerin senede bir kez açan Manisa Lalelerinin koparmanın cezasının yüksek olduğunu öğrendiğini anlatan okul müdürü Kaya, "Cezası çok yüksek olduğunu duyunca çocuklar tabii ki çok hassas davranıyorlar. Lalelere basmamaya çalışıyorlar. Hakikaten bu kadar hassas davranacaklarını beklemiyordum onları ayrıca tebrik ediyorum" dedi.