Anadolu Ajansının (AA) ulaştığı fotoğraflar, yedi cephede savaşa giren Osmanlı Devleti'nde cephe önü ve arkasında yaşananlarla savaşın büyük resmini ortaya koyuyor.
Fotoğraflarda, Sina Çölü'nden Çanakkale'ye, Galiçya'dan Kudüs'e, Harbiye Nazırı Enver Paşa'nın askerleri teftişi, Refet Bele, Ali Fuat Cebesoy, Ahmet Cemal Paşa ve Çanakkale'de mermi taşıyan Seyit Onbaşı yer alıyor.
Çoğunlukla Suriye-Filistin Cephesine ait karelerde deniz harp bölüğü, mevzilenmiş piyade erler, istirahate çekilen askerler, süvari taburu, güneş ışığı ve ayna ile yansıtılarak mors kodu ile sinyal veren telgraf (helyograf) bölüğü, topçu bataryaları, Mevlevi sıhhiye bölüğü görülebiliyor.
'Savaşa girmeme bunun gibi bir alternatif yoktu'
TTK Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. İbrahim Ethem Atnur, AA muhabirine, Osmanlı Devleti'nin 1. Dünya Savaşı'na hazırlıksız girdiğini, lakin savaşa girmeme bunun gibi bir seçeneği de bulunmadığını belirtti.
İngiliz arşivlerine göre, İngilterenin, Osmanlı'yı savaşa sokan iki Alman gemisi olan Goben ve Breslav'ın seyrini adım adım takip ettiğini, bu gemilerin boğazdan geçişini özellikle görmezden geldiğini anlatan Atnur, İngilizlerin Osmanlı'yı savaşa girmeye zorlamak amacıyla gemilerin teslim edilmesi için nota verdiğini söyledi.
Atnur, Osmanlı'nın 1914 yılının ekim ayı sonlarında savaşa girdiğini ancak İngiltere başta olmak üzere İtilaf devletlerince Osmanlı'nın beklenmeyen mücadelesi neticesinde savaşın dört sene sürdüğünü dile getirdi.
Dünyada hala 1. Dünya Savaşı'nın etkilerinin yaşandığını anlatım eden Atnur, Anadolu'nun 1. Dünya Savaşı'nın sonuçlarına başkaldırı ettiğini, Sevr'i reddedip Lozan'ı imzaladığını belirtti.
Atnur, Ortadoğu'daki sıkıntı ve sancıların kaynağının da 1. Dünya Savaşı ve İngilizlerin uzun vadede bölgede hakimiyet kurma stratejisi olduğunu sözlerine ekledi.
'Almanya ile mecbur ittifak'
Bozok Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Taha Niyazi Karaca ise 1. Dünya Savaşı'nın en mühim sebebinin emperyal mücadele olduğunu vurguladı.
Yüzyıl öncelikle 28 Haziran'da Prens Franz Ferdinand'ın suikastinin ardından 28 Temmuz'da itilaf ve ittifak ülkelerinin birbirlerine harp ilan ettiğini anlattı.
Karaca, dört sene süren ve neticesinde imparatorlukların çöküp yaklaşık 30 yeni devleti ortaya çıkaran 1. Dünya Savaşı'nda, İngiltere ve ABD'nin yıpranıp içine kapanmasının özellikle Avrupa'da milliyetçilik hareketlerine ve diktatörlüklere sebep olduğunu söyledi.
Osmanlı'nın Almanya ile ittifakına ilişkin, 'devlet adamlarının Alman hayranlığı yorumunun' gerçeği yansıtmadığı anlatım eden Karaca, Osmanlı'nın 1913'ten başlayarak Fransa, İngiltere ve Rusya'ya ittifak teklifi yaptığını lakin bunun kabul görmediği için Almanya ile ittifakın mecbur duruma geldiğini söyledi.