Türk düğümlü halılar ilk kez bir ‘Atlasta’ toplandı

Uşak’ta geleneksel Türk halıcılığına katkı sağlayacak ‘Türk Düğümlü Halılar Atlası’ ile 120 motif ve 120 öykü kayıt altına alındı.
İçişleri Bakanlığı İlişkiler Genel Müdürlüğü ortaklığında, ’Türk Düğümlü Halılar Atlası ve Motiflerinin Hikayeleri’ başlıklı proje halının ana vatanı olarak kabul edilen Uşak’ta hayata geçirildi. Uşak İletişim Derneği üyeleri, geleneksel Türk halı motiflerini kayıt altına almak ve gelecek kuşaklara aktarabilmek için hayata geçirilen projede Türkiye’nin dört bir yanını gezerek kaybolmaya yüz tutmuş geleneksel motifleri tespit etti. Proje kapsamında, geleneksel Türk halıcılığına ciddi katkı sağlayacak olan ‘Türk Düğümlü Halılar Atlası’ ile 120 motif ve 120 öykü kayıt altına alındı.
Uşak İletişim Derneği Başkanı Utku Demiröz, projenin, halıcılık kültürünün merkezi olan Uşak’ta başladığını belirterek, projenin zarafetiyle bilinen ve dünya çapında saygınlığı olan Uşak halılarını merkeze aldığını vurguladı. Demiröz, "Bu projemiz Uşak Valiliği ve İçişleri Bakanlığı, Sivil Toplumda İlişkiler Genel Müdürlüğü ve Uşak İletişim Derneği ile ortaklaşa düzenlediğimiz bir proje. Zarafetiyle bilinen ve dünyada saygınlığı olan Uşak halılarının ana vatanı Uşak’ta halıcılık üzerine başlattığımız bir projeydi. Halı atlası oluşturma, 120 motifi de kaynakların arşiv altına alma anlamıyla başladığımız bir projedir" dedi.
Tarih boyunca Türk halıcılığının dünyada tanındığını ancak adının gerektiği şekilde anılmadığını vurgulayan Demiröz, "Halıcılığın atası Türklerdir aslında ama Türk halısı, Türk düğümü çok kullanılmamış. Bunun yerine hep göçebe halısı, Yörük halısı gibi ifadeler kullanılmış. Özellikle Türk ifadesi imtina edilmiş. Neden imtina edilmiş bilemiyorum. Ancak şunu söyleyebilirim. Türk düğümü ifadesi, Gördes düğümü ifadesi ile Osmanlı’nın son döneminde Ege bölgesinde İngiliz şirketlerinin kurmuş oldukları halı şirketlerinde kullanılan bir ifade. Dokuttukları halıyı Avrupa’ya Türk halısı, Türk düğümü yerine Gördes düğümü ifadesi ile pazarlamışlar. Böylelikle dünyada özellikle Avrupa’daki kaynaklara Türk düğümü yerine Gördes düğümünü literatürlere yer etmişler. Ama biz bu projeyle zaten bunu vurguluyoruz. Dünyanın hangi coğrafyasında olursa olsun, Kafkasya’da olsun, Orta Asya’da olsun, Avrupa kıtasında olsun, hiç fark etmez Anadolu’da olsun, hangi coğrafyasında olursa olsun kapalı ilme sık düğüm tekniğiyle dokunan düğümler Türk düğümüdür. Biz bunu üzerine basa basa bu projemizde de zaten dünya literatürüne geçirmiş bulunduk" diye konuştu.
Projenin bir başlangıç olduğunu ve bundan sonraki hedeflerinin kapsamı genişletmek olduğunu belirten Demiröz, "Biz Anadolu coğrafyasında Türkiye’deki halıları inceleyebildik. Ama bundan sonra işte Kafkasya’da olabilir, Azerbaycan’da olabilir, İran’da olabilir. Dünyanın birçok bölgesine dokunan binlerce, milyonlarca Türk halısı var. Bu halıların da çeşitli araştırmaları yapılabilir" ifadelerini kullandı.