Türk üniversitelerinde bir ilk: Yapay zeka destekli insansı robot geliştirildi

Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ) akademisyenleri tarafından "Moria" isimli yapay zekâ destekli sosyal mobil insansı robot geliştirildi. Türkiye’de akademik alanda bir ilk olma özelliği taşıyan robot gelinen aşamada, insanlarla iletişim kurabilme, soruları yanıtlama, yüz ve kişi tanıma gibi fonksiyonları gerçekleştiriyor.
Bursa Teknik Üniversitesi Robot Teknolojileri ve Akıllı Sistemler Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde yapay zekâ destekli insansı sosyal robot projesine imza atıldı. Mekatronik Mühendisliği Bölümü’nden proje yürütücüsü Dr. Öğretim Üyesi Nurettin Gökhan Adar ve yardımcı araştırmacı Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Özden tarafından geliştirilen robotun, tasarım, imalat ve yazılım iş paketleri için Mekatronik, Elektrik-Elektronik ve Makine Mühendisliği bölümlerinden lisans ve yüksek lisans öğrencilerinden bir ekip oluşturuldu. 2024 yılı şubat ayında çalışmalarına başlanan robot, Türkiye’de akademik alanda bir ilk olma özelliği taşıyor. Yapay zekâ destekli sosyal mobil insansı robot, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar’a da tanıtıldı. İnsanlarla etkileşime girme kabiliyetine sahip olan robotun tasarımı, imalatı ve yazılımının tamamı BTÜ bünyesinde gerçekleştiriliyor.

İnsanlarla iletişim kuruyor
Faz 1 çalışmaları tamamlanan "Moria" isimli robot gelinen aşamada; insanlarla iletişim kurabilme, soruları yanıtlama, yüz tanıma, kişi tanıma ve yüz takibi gibi önemli fonksiyonları gerçekleştiriyor. Bu özellikler, yapay zekâ teknolojisi sayesinde robotun sosyal ortamlarda daha etkili bir şekilde iletişim kurmasını sağlıyor. Ayrıca, yüksek lisans ve doktora düzeyindeki öğrenciler, robot üzerinde çeşitli tezler, projeler ve araştırmalar yürüterek, hem teorik bilgilerini uygulamalı olarak pekiştirme hem de robotik ve yapay zekâ alanlarında yenilikçi çözümler geliştirme fırsatı buluyor.

"Robotumuzun yazılım, tasarım ve imalat süreci tamamen Bursa Teknik Üniversitesi’nde yapıldı"
Robot Moria’nın BTÜ’deki ekip, lisans ve lisansüstü öğrenciler tarafından geliştirildiğini kaydeden proje yürütücüsü Dr. Öğretim Üyesi Nurettin Gökhan Adar, "Robotumuzun temelleri benim doktora çalışmalarım çerçevesinde gerçekleştirdiğim bir platformdu. Bu platformu 2024 Şubat ayı itibarıyla üniversitemizde daha üst seviye çalışmalarını gerçekleştirmek için çalışmalara başladık. Rektörümüz Prof. Dr. Naci Çağlar’ın desteği ile beraber çalışmalarımıza başladık. İlk ekibimizi o zaman kurduk ve bu ekiple beraber robotumuzun giydirme ve yazılım işlemlerini gerçekleştirdik. Robotumuzun yazılım, tasarım ve imalat süreci tamamen Bursa Teknik Üniversitesi’nde lisans ve lisansüstü öğrencileri tarafından gerçekleştirildi. İlk ekibimizle çıktığımız yolda amacımız robotumuzu sosyal bir robot haline getirmekti. Aslında robotumuzun insanlarla etkileşime girmesini istiyorduk. Bunu belli bir noktaya kadar başardık. Daha sonra 2024 yaz döneminde yeni ekibimizle devam etmeye başladık. Şu anda üzerinde durduğumuz konu insanlarla etkileşime girmeyi güçlendirmeye çalışıyoruz ve aynı zamanda robotumuzun platformunu geliştirmek istiyoruz. Şu anda robotumuz paletli bir yapıya sahip ve boyu yaklaşık 100 santimetre. Robotumuzun boyunu 150 santimetreye çıkartmak ve paletli sistem yerine tekerlekli sisteme geçmeyi düşünüyoruz. Proje başvuruları oluşturuyoruz, bütçeyi oluşturduğumuz takdirde mekanik kısmını güncellemek istiyoruz. Yazılım kısımlarında ise sosyal çalışmalar devam ediyor, bunun yanında otonom sürüş ve navigasyon özelliğini geliştiriyoruz" şeklinde konuştu.

Tanıştığı kişileri veritabanına kaydediyor
Moria’da birçok farklı mod olduğunu kaydeden Adar, etkileşime göre tepki verdiğini söyleyerek, "Robotumuz ’serbest mod’ dediğimiz bir modda çalışıyor. Bu moddayken etrafını inceliyor ve bir insan olup olmadığını kontrol ediyor. Eğer bir insanla karşılaşıyorsa ’sosyal mod’ açılıyor ve karşısındaki kişiye ’merhaba ben Moria’ diye kendini tanıtıp karşı taraftan cevap bekliyor. Karşı taraftan aldığı cevaba göre karşı tarafı tanıyıp tanımadığını kontrol ediyor. Daha önceden tanıdığı bir kişi ise ismi ile hitap ediyor. Eğer tanımadığı bir kişi ise bu durumda ’tanışma modu’ açılıyor. Bu modda kişinin ismini soruyor, bir adet fotoğraf çekip hafızaya kaydediyor. Bir sonraki soruya cevaplar üretiyor. Burada yapay zeka, görüntü işleme ve farklı algoritmalardan destek almış bulunmaktayız. Şu anki geliştirdiğimiz platformda robotumuz karşı tarafın sorusunu dinleyip sonra cevap oluşturuyor. Kendisi konuşurken siz devreye girerseniz konuştuğunuzu dinlemiyor. Bunun üzerine çalışmalarımızı sürdürüyoruz" dedi.

"Tamamlanmış proje değil, güncellemeler devam ediyor"
Gerçekleştirilen projenin hala devam ettiğini ve üzerinde birçok güncelleme planlandığını söyleyen Adar, "Şu an gördüğümüz temel bir çalışma, bunun üzerine çalışmalarımız devam ediyor. Aslında burada bahsettiğimiz çalışmalar işin görsel kısmıyla ilgili. Birde işin akademik ve derin bir boyutu var. Orada bir simülasyon ortamında çalışmalarımızı gerçekleştiriyoruz. Proje başvuruları gerçekleştiriyoruz. Platformumuzu iyileştirmek istiyoruz. Daha arzu edilen seviyeye çıkartmak istiyoruz. Bitmiş bir çalışma değil. Devam edilen bir çalışma olarak görülmesini isterim. Üniversite anlamında ilk projelerden bir tanesi. Genellikle hazır platformlar kullanılıyor ama burada görülen platformun tamamı ekibimiz ve öğrenciler tarafından gerçekleştirilmiş bir platformdur. Ekibimizde mekatronik mühendisi, elektrik mühendisi ve makine mühendisi hoca ve öğrencilerimizden destek almaktayız. Burada ciddi bir emek, insan gücü ve saatler var. Bu noktaya getirebildik ve çalışmalarımıza devam edeceğiz" ifadelerini kullandı.