Atatürk Kültür Merkezi (AKM) Başkan Yardımcısı Şaban Abak, 'Matrakçı Nasuh Google Earth'ü icat eden adam. İstanbul'dan Tebriz'e, İran'a, Akdeniz'e ve Mısır'a uzanan yolların haritalarını ve yol üstündeki dağları, ovaları, kasaba ve şehirleri resmetmiştir. Eserlerine şehirleşmede bugün hala fon şekilde başvuruluyor' dedi. 

Abak, Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütünün (UNESCO), 2014 yılı Anma ve Kutlama Listesi'ne kabul ettiği isimlerden Matrakçı Nasuh'un vefatının 450. yılı dolayısıyla bir panel düzenleyeceklerini bildirdi. 

Bu sene ünlü Türk silahşörü, minyatür ustası, tarihçi Matrakçı Nasuh'un vefatının 450. yılı olduğunu anımsatan Abak, bu nedenle Dolmabahçe Sarayı'nda, 4 Kasım'da büyük bir panel gerçekleştireceklerini belirtti.

Abak, etkinlikte, Matrakçı Nasuh hakkında mühim çalışmaları bulunan Prof. Nurhan Atasoy, Prof. Feridun Emecen ve Prof. Dr. Erhan Afyoncu'nun da katılacağını kaydetti.

'Google Earth'ü icat eden adam: Matrakçı Nasuh'

Matrakçı Nasuh'un Türk tarihinde mühim bir noktayı olduğunu lakin çok bilinmediğini ifade eden Abak, şunları dile getirdi:

'Matrakçı Nasuh, Google Earth'ü icat eden adam. Osmanlı coğrafyasını harita üstünde resimlemiş. İstanbul'dan Tebriz'e, İran'a, Akdeniz'e  ve Mısır'a uzanan yolların haritalarını ve bu yollardaki dağları, ovaları, kasaba ve şehirleri resmetmiştir. Mesela, Beyan-ı Menazil-i Sefer-i Irakeyn-i Sultan Süleyman Han isimli eserinde, Irak seferinin menzillerini belli eden kitap, İstanbul'dan Bağdat ve Tebriz 'e bulunan güzergahın harita üstünde resimlenmesidir. Onlarca harita düşünün, bunlar İstanbul'dan Bağdat'a kadar bulunan arazinin haritaları. Bunları taraf yana  koyun. İstanbul'dan çıktınız, Kastamonu, Amasya, Sivas Erzurum bu şeklinde şehirlerden geçiyorsunuz ve harita üstünde bu şehirleri noktacık değil birer resim şekilde gördüğünüzü düşünün, işte böyle bir eser. Osmanlı'nın Akdeniz'deki topraklarını bütün Balkan yarımadasını, Ege kıyılarını, resimli harita haline getirmiş. Kaynakta, hem Harita hem de şehrin bire bir resmini görüyoruz. Şehrin surlarını, kalelerini, kışlalarını, camilerini fotoğraf bu şeklinde gösteriyor. Bugün hala tarihçiler, şehir tarihçileri hatta belediyeler, Matrakçı Nasuh'un o şehri nasıl resmettiğine bakıyor. Yaptıkları, fotoğraf bu şeklinde bir minyatürdür.'

Şaban Abak, faaliyet kapsamında Beyan-ı Manazil-i Sefer-i Irakeyn-i Sultan Süleyman Han ve diğer eserlerinden oluşacak bir sergi de açılacağını sözlerine ekledi.

Matrakçı denizcilikte önemli rol oynadı

Prof. Dr. Nurhan Atasoy da Matrakçı Nasuh'un tarih için fevkalade mühim olduğunu, sanatçıyı bilimsel dünyada Türk sanatıyla ilgilenen hepimizin tanıdığını söyledi.

Matrakçı'nın, denizcilikte hücum yapılan Kanuni Sultan Süleyman döneminin en mühim sanatçılarından biri sayıldığını kaydeden Atasoy, şöyle konuştu:

'Denizcilerin faaliyetlerinde haritaların noktayı çok aşırı önemlidir. Deniz savaşlarında en kocaman ganimetlerden biri karşı tarafın elindeki haritaları almaktır. Böylece bilgilerini, ne kadar geliştiklerini görebilirsiniz. Bu çağda Avrupa'da da haritacılık gelişmiştir. Portekizlilerin portolon denilen kenar haritaları çok aşırı önemlidir. Matrakçı Nasuh, bu portolonları görmüş olmalı sebebi ise kenar haritaları bu şeklinde oldukça çok yapıt vermeye başladı. Bu bununla birlikte Matrakçı'nın yepyeni bir üslup ortaya çıkarmasına da neden olmuştur. Aynı üslupta karaları, mevkileri belli eden resimler de yapmıştır Matrakçı. Bu denizcilik için çok aşırı önemlidir. Denizciler, bu haritalara baktıkları süre şehri pratik olarak görür ve tanırlar. Matrakçı Nasuh, Türk resmine böyle bir resimleme usulünü getirmiştir, yepyeni bir tarihsel mekan üslubunu yerleştirmiştir. Matrakçı'nın Menazilname isimli eseri 1534 yılında Kanuni'nin İran ve Irak'a yaptığı şark seferinde ordunun konakladığı bölgeleri gösterir.

Kanuni, ordusuyla Bağdat'a giderken Matrakçı da gitmiştir ve ordunun konakladığı bölgeleri çizmiştir. Konya ve Eskişehir'e gitmiş, oraları da çizmiş. Bunlar o kadar iyi çizilmiş ki resimlerin tümü eski eserleri araştırmamızda bize çok aşırı yol gösteriyor. İlk kere İbrahim Paşa Sarayı'nı çalışırken kullandım bu resimleri. Bu resimlere bakarak 16. yüzyıldaki durumunu görebildim sarayın ve o sırada restorasyonda da Matrakçı Nasuh'tan öğrendiğimiz bilgiler mühim rol oynadı. Bu resimlerde insan figürü yoktur. Topoğrafiktir ve sırf mimari yapılar görülmektedir.'

Matrakçı Nasuh

Tarihçi, silahşor, hattat ve bir ressam şekilde 16. asrın en enteresan kişilerinden sayılan Matrakçı Nasuh, devşirme şekilde küçük yaşta Osmanlı sarayına tahsil edildi ve Sultan II. Bayezid zamanının son yıllarında Enderun'da eğitim gördü. Kendi buluşu 'matrak' isimli oyunla da tanındı. Nasuh'un Anadolu, Irak ve İran'ın batısında bulunan kentlerin ve yolların gösterildiği 'Beyan-ı Menazil-i Sefer-i Irakeyn-i Sultan Süleyman Han' isimli en meşhur yapıtı 88 sayfa metin, 107 sayfa minyatür, 25 minyatürlü metinden oluşuyor.

ANKARA (AA) - TUĞBA ÖZGÜR DURMAZ - ŞENAY ÜNAL -

Atatürk Kültür Merkezi (AKM) Başkan Yardımcısı Şaban Abak, 'Matrakçı Nasuh Google Earth'ü icat eden adam. İstanbul'dan Tebriz'e, İran'a, Akdeniz'e ve Mısır'a uzanan yolların haritalarını ve yol üstündeki dağları, ovaları, kasaba ve şehirleri resmetmiştir. Eserlerine şehirleşmede bugün hala fon şekilde başvuruluyor' dedi. 

Abak, Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütünün (UNESCO), 2014 yılı Anma ve Kutlama Listesi'ne kabul ettiği isimlerden Matrakçı Nasuh'un vefatının 450. yılı dolayısıyla bir panel düzenleyeceklerini bildirdi. 

Bu sene ünlü Türk silahşörü, minyatür ustası, tarihçi Matrakçı Nasuh'un vefatının 450. yılı olduğunu anımsatan Abak, bu nedenle Dolmabahçe Sarayı'nda, 4 Kasım'da büyük bir panel gerçekleştireceklerini belirtti.

Abak, etkinlikte, Matrakçı Nasuh hakkında mühim çalışmaları bulunan Prof. Nurhan Atasoy, Prof. Feridun Emecen ve Prof. Dr. Erhan Afyoncu'nun da katılacağını kaydetti.

-'Google Earth'ü icat eden adam: Matrakçı Nasuh'

Matrakçı Nasuh'un Türk tarihinde mühim bir noktayı olduğunu lakin çok bilinmediğini ifade eden Abak, şunları dile getirdi:

'Matrakçı Nasuh, Google Earth'ü icat eden adam. Osmanlı coğrafyasını harita üstünde resimlemiş. İstanbul'dan Tebriz'e, İran'a, Akdeniz'e  ve Mısır'a uzanan yolların haritalarını ve bu yollardaki dağları, ovaları, kasaba ve şehirleri resmetmiştir. Mesela, Beyan-ı Menazil-i Sefer-i Irakeyn-i Sultan Süleyman Han isimli eserinde, Irak seferinin menzillerini belli eden kitap, İstanbul'dan Bağdat ve Tebriz 'e bulunan güzergahın harita üstünde resimlenmesidir. Onlarca harita düşünün, bunlar İstanbul'dan Bağdat'a kadar bulunan arazinin haritaları. Bunları taraf yana  koyun. İstanbul'dan çıktınız, Kastamonu, Amasya, Sivas Erzurum bu şeklinde şehirlerden geçiyorsunuz ve harita üstünde bu şehirleri noktacık değil birer resim şekilde gördüğünüzü düşünün, işte böyle bir eser. Osmanlı'nın Akdeniz'deki topraklarını bütün Balkan yarımadasını, Ege kıyılarını, resimli harita haline getirmiş. Kaynakta, hem Harita hem de şehrin bire bir resmini görüyoruz. Şehrin surlarını, kalelerini, kışlalarını, camilerini fotoğraf bu şeklinde gösteriyor. Bugün hala tarihçiler, şehir tarihçileri hatta belediyeler, Matrakçı Nasuh'un o şehri nasıl resmettiğine bakıyor. Yaptıkları, fotoğraf bu şeklinde bir minyatürdür.'

Şaban Abak, faaliyet kapsamında Beyan-ı Manazil-i Sefer-i Irakeyn-i Sultan Süleyman Han ve diğer eserlerinden oluşacak bir sergi de açılacağını sözlerine ekledi.

-Matrakçı denizcilikte önemli rol oynadı

Prof. Dr. Nurhan Atasoy da Matrakçı Nasuh'un tarih için fevkalade mühim olduğunu, sanatçıyı bilimsel dünyada Türk sanatıyla ilgilenen hepimizin tanıdığını söyledi.

Matrakçı'nın, denizcilikte hücum yapılan Kanuni Sultan Süleyman döneminin en mühim sanatçılarından biri sayıldığını kaydeden Atasoy, şöyle konuştu:

'Denizcilerin faaliyetlerinde haritaların noktayı çok aşırı önemlidir. Deniz savaşlarında en kocaman ganimetlerden biri karşı tarafın elindeki haritaları almaktır. Böylece bilgilerini, ne kadar geliştiklerini görebilirsiniz. Bu çağda Avrupa'da da haritacılık gelişmiştir. Portekizlilerin portolon denilen kenar haritaları çok aşırı önemlidir. Matrakçı Nasuh, bu portolonları görmüş olmalı sebebi ise kenar haritaları bu şeklinde oldukça çok yapıt vermeye başladı. Bu bununla birlikte Matrakçı'nın yepyeni bir üslup ortaya çıkarmasına da neden olmuştur. Aynı üslupta karaları, mevkileri belli eden resimler de yapmıştır Matrakçı. Bu denizcilik için çok aşırı önemlidir. Denizciler, bu haritalara baktıkları süre şehri pratik olarak görür ve tanırlar. Matrakçı Nasuh, Türk resmine böyle bir resimleme usulünü getirmiştir, yepyeni bir tarihsel mekan üslubunu yerleştirmiştir. Matrakçı'nın Menazilname isimli eseri 1534 yılında Kanuni'nin İran ve Irak'a yaptığı şark seferinde ordunun konakladığı bölgeleri gösterir.

Kanuni, ordusuyla Bağdat'a giderken Matrakçı da gitmiştir ve ordunun konakladığı bölgeleri çizmiştir. Konya ve Eskişehir'e gitmiş, oraları da çizmiş. Bunlar o kadar iyi çizilmiş ki resimlerin tümü eski eserleri araştırmamızda bize çok aşırı yol gösteriyor. İlk kere İbrahim Paşa Sarayı'nı çalışırken kullandım bu resimleri. Bu resimlere bakarak 16. yüzyıldaki durumunu görebildim sarayın ve o sırada restorasyonda da Matrakçı Nasuh'tan öğrendiğimiz bilgiler mühim rol oynadı. Bu resimlerde insan figürü yoktur. Topoğrafiktir ve sırf mimari yapılar görülmektedir.'

-Matrakçı Nasuh

Tarihçi, silahşor, hattat ve bir ressam şekilde 16. asrın en enteresan kişilerinden sayılan Matrakçı Nasuh, devşirme şekilde küçük yaşta Osmanlı sarayına tahsil edildi ve Sultan II. Bayezid zamanının son yıllarında Enderun'da eğitim gördü. Kendi buluşu 'matrak' isimli oyunla da tanındı. Nasuh'un Anadolu, Irak ve İran'ın batısında bulunan kentlerin ve yolların gösterildiği 'Beyan-ı Menazil-i Sefer-i Irakeyn-i Sultan Süleyman Han' isimli en meşhur yapıtı 88 sayfa metin, 107 sayfa minyatür, 25 minyatürlü metinden oluşuyor.