Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, NTV'de gündeme ilişkin soruları yanıtladı. 

IŞİD'le ilgili bir soru üstüne Yıldız, IŞİD'in sırf Kuzey Irak'ta değil Irak'ın tamamında istikrarı tehdit ettiğini söyledi. Türkiye'nin Bağdat ile anlaşmaları ve Kuzey Irak'la yaptığı sözleşmeler çerçevesinde istikrarın normalleştiğini belirten Yıldız, 'Ancak IŞİD'in son oluşturduğu durum, naturel ki enerji projelerini etkilemektedir. Ama tüm otoriteler, başta karşı çıkanlar şu anda Türkiye'nin yaptığı bu sözleşmenin ne kadar isabetli olduğunu bir kez daha ortaya koymuştur. Çünkü sözleşme şunu kapsıyor; Irak'ın hangi alanında olursa olsun Irak'ın tamamına ilişkin bulunan petrolün Kuzey Irak'ta da sırf çıkartılan petrol olmadığını, tıpkı sürede Irak'ın tamamına ilişkin olduğunu vurguladı' dedi.

Kerkük ve Musul dolaylarında oluşan IŞİD tehdidinin enerji endüstrisi açısından sıkıntılar oluşturduğunu anlatım eden Yıldız, Türkiye'nin Kuzey Irak'a sevkıyatının devam ettiğini, imal edilen petrolün de iletimi konusundan keder yaşanmadığını anlattı.

Bakan Yıldız, şunları kaydetti:

'Bir kısım petrol sahalarının devrinde ele geçirildikten sonra tekrar peşmergenin kontrolüne girmiş olması petrol sevkıyatını artırdı. Normalde gündelik 100 bin varil civarındaki sevkıyat, şu anda 240 bin varile kadar çıkmış vaziyette ve dün itibarıyla 18 milyon varillik sevkıyat gerçekleşti, 25. kargomuzu da oradan yükledik. Sevkıyatın problemsiz devam etmesi için çalışıyoruz. Bu takribî 1,5 milyar dolardan daha çok bir ciro. Yani şu günlerde Irak'ın aşırı daha çok gelire gereksinimi var. Biz şu an sevk edilen petrolün en az 7 sert kadar daha sevk etmeye hazırız. Depolama açısından değil sevkıyat açısından uygunuz. (Ceyhan'daki) 2,5 milyon varillik depolama kapasitemizi sabit tutuyoruz.'

'Kobani'deki vatandaşların hukuku bizi ilgilendirir'

Bakan Yıldız, ABD'nin eski Bakü Büyükelçisi ve Turkas Yönetim Kurulu üyesi Matthew Bryza'nın, 'Kuzey Irak petrolünün Türkiye'deki çözüm sürecini kolaylaştıran bir etkisi oldu. Türkiye stratejik netlik ortaya koymazsa sulh sürecinin devamı zor olabilir' açıklaması hatırlatılarak değerlendirmesinin sorulması üzerine, bu yorumun o bölümüne katılmadığını söyledi. Türkiye'nin stratejik netlik açısından son derece açık, şeffaf ve anlaşılabilir şeyler söylediğini aktaran Yıldız, Suriye'nin tam olarak ilgili yalnızca Kobani hakkında değil. Kobani sürecinden sonraki yapılanmasıyla da alakalı esas bir çözüm önerdiğini anlatım etti.

Yıldız, sözlerini şöyle sürdürdü:

'Özellikle kara birliklerine güvenemeyen Suriye rejimi havadan bombalayarak 300 bin mazlumun canına kıydı. Şimdi Şayet bizler dünya ve insanlık şekilde ekonomiyi globalleştirmeyle alakalı harcadığımız tüm bu çabaların yarısını insanlığın globalleşmesiyle alakalı harcamış olsaydık bunlar olmazdı. Suriye arasında konuşlanacak ve sınıra bulunan mesafesi değişik olan, ister 5 kilometre olsun, ister 25 kilometre olsun fakat o bölge bünyesinde şu ana kadar 1,8 milyon insan oradan Türkiye'ye akın etti. En son 200 bin şahıs biliyorsunuz Kobani saldırısından sonra geldi. Sayın Başbakanımızın bu hususla alakalı açıklamaları ve strateji gerçekte son derece net. Herhangi bir tampon bölge konusuna girmeden ama BM kararıyla desteklenebilecek bir binanın burada kalıcı olduğuna inanıyoruz. Kimyasal silah kullanılmadan öncelikle orada ölen 250 bin bireyin makul bir gerekçeyle öldüğünü söyleyebiliriz miyiz? Bu olmaz. Kobani'deki vatandaşların hukuku bizi ilgilendirir, biz oraya da ilgisiz kalmış değiliz fakat kara birlikleri Türkiye'den, biz de havadan girelim derseniz bu meselenin tamamını çözmüş olmaz. Uçuşa yasak bölgenin Suriye rejiminin geri niyetlerini nötralize edeceğini, bir kenara koyabileceğini ve güvenli bölgeyle alakalı binanın da oradaki insani değerleri ortaya koyabileceğini ve bunun da aşırı net anlaşılması gerek geldiğini söylerim.'

'21 kuruşluk indirim birebir yansıdı'

Bakan Yıldız, petrol fiyatlarındaki gelişmelere ilişkin bir soruyu yanıtlarken, ham petrol varil fiyatının 115-118 dolar civarına çıktığında spekülatif kazançlar içerdiğini, 100 dolar ve altında olması gerektiğini vurguladı. Şu anda 85-86 dolar olan petrol varil fiyatlarının, Türkiye'ye yarar sağlayacağına dikkati çeken Yıldız, bu düşüşün teknik ve siyasal gerekçelerinin olduğunu dile getirdi.

Yıldız, şunları kaydetti:

'Akaryakıt fiyatlarında malum 3 kez üst üste indirim oldu ve 2005 yılından bu tarafa herhangi bir siyasal karar olmadan da otomatik fiyatlama mekanizmasıyla birlikte kendi şeklinde bir formül çerçevesinde dalgalanıyordu. Yalnız şunu unutmamamız lazım: Ham petrol varil fiyatlarında yüzde 24,5'luk, yüzde 25'lik bir düşüşün tıpkı biçimde petrol ürünlerinde dünyada düşmediğini görüyoruz. Biz Akdeniz havzasınca, Genova piyasasında ve tüm Akdeniz'e komşu ülkelerle birlikte Avrupa Birliği üyesi devletlerin olduğu bir piyasada bulunuyoruz. Burada CIF fiyatları itibarıyla baktığımızda yüzde 17'ler suları düşüş gösteren ve gene memleket dışının döviz fiyatlarını, dövizdeki yükselme nedeniyse biz dolarla alıp, TL'yle satıyoruz. Dövizdeki yükselme CIF fiyatlarındaki değişiklikleri adisyona kattığımızda 21 kuruşluk indirimin şu ana kadar birebir yansıdığını gördük. Yani Genova piyasasındaki 21 kuruşluk indirim aynen buraya da yansıdı, motorin ve benzinde bunlar naturel ki değişiklik arz ediyor. Dalgalandığı kadar otomatik fiyatlama mekanizması 3 gün sonra takip etmek kaydıyla bu fiyatlara yansıyacak. Ama bilmemiz gerek ki tekraren hatırlatıyorum, sırf olmamış petrol varil fiyatlarına bakarak benzin ve motorin fiyatlarını hesap etmek tek başına yeterli olmayacaktır.'

'Her indirim zararımızın indirilmesi için kullanılacak'

Yıldız, doğalgazda da bir indirim olması ve bunun vatandaşa yansıyıp yansımayacağının sorulması üzerine, şöyle dedi:

 'Şimdi Türkiye’nin bilhassa olmamış petrol varil fiyatlarına endeksi fakat 6 ay ila 9 ay sonrasında yansıyan bir yapısı var. Önümüzdeki senenin bilhassa 5-6. aylarında 2015’in şu anki fiyatların faz farkıyla uygulandığı bir formülasyon da aşırı daha bunun müspet tesirini göreceğiz. Ancak unutmamız gereken mühim bir husus var. Biz hala son yapılan fiyat düzenlemelerine karşın aldığımız fiyatın daha altında satıyoruz. Bu BOTAŞ’ın normalde bırakın kar hedeflerini, orta vadeli programda Hazine’nin bize verdiği kar hedeflerini bırakın normalde kendi vergilerini ödeyecek yapıyı dahi kurgulamaya yetmiyor.'

Vatandaş ve sanayicinin yararına yapılan çalışmalar itibariyle BOTAŞ'ın 2 milyar lira ziyan ettiğini belirten Yıldız, 'Her indirim bizim bu zararımızın indirilmesiyle alakalı kullanılacak. Yani biz zaten şu anda ziyan ediyoruz. O zararın giderilmesiyle alakalı kullanılacak ama bu rakamlar bir müzakere sürecini içeriyor. Biz indirim istek etmekte haklıyız ama bu indirimin miktarı ne kadar olacak bunu daima birlikte göreceğiz' ifadelerini kullandı.

'Al veya öde uygulaması bitecek'

Doğalgazda 'al veya öde uygulamasına' ilişkin bir soruyu cevap veren Yıldız, uygulamanın Rusya Federasyonu ile geçen sene sonlandırıldığını, İran ile bu sene sonunda sıfırlanacağını bildirerek, 'Azerbaycan ile de 2015 yılında tamamlıyoruz. Bu şu demek: Bizim parasını verip de almadığımız hiç bir doğalgaz miktarı kalmamış olacak. Yani biz almadığımız doğalgaza nakit mı ödüyoruz deniyor? Bunun avans ödemeleri vatandaşımızın cebinden çıkacak temelli devamlı bir nakit olmadığının bilinmesi lazım, hamd olsun bu süreci de iyi yönettiğimiz kanaatindeyim' diye konuştu.

Doğalgaz tedarikinde bir problem hayata ihtimali bulunup bulunmadığının sorulması üstüne de Yıldız, şunları söyledi:

'Böyle bir ihtimal var, fakat bilhassa son bir hafta bünyesinde Avrupa Birliği, Ukrayna ve Rusya'nın üçlü birlikte yaptığı toplantılarda bir kısım ilerlemeler kaydedildi. Bazı fiyat revizyonları bünyesinde bulundular, Rusya ve Ukrayna'ya karşı bir kısım karşılıklı adımlar atıldı fakat buna karşın sayın Putin’in önceki gün açıklamasında böyle bir ihtimalin olduğundan bahsedildi. Şimdi düşünün biz enerjinin yarısını doğalgazdan üretiyoruz onun yarısını Rusya'dan alıyoruz, onun yarısı da Batı hattından yani Ukrayna üstünden geliyor. Bu, bizim enerji kaynağımızın yüzde 12,5'ini Batı hattı yani Ukrayna hattı oluşturmaktadır demek, bu aşırı ciddi bir rakam, mühim bir rakam. Benim şahsen öngörüm böyle bir krizi inşallah yaşamayız ama böyle bir ihtimal varmı derseniz Ukrayna'dan kaynaklanabilecek böyle bir ihtimal var.'

Bu çeşit bir sıkıntının aşılması için ne çeşit bir seçenek üstünde çalışıldığı yönündeki soruyu cevap veren Yıldız, Türkiye'nin enerji kaynaklarının tümünü özellikle aralık ve ocak ayında kullanımı gerektiğini vurguladı. Yıldız, 'Böyle bir sıkıntıyı inşallah dediğim benzeri öngörmüyoruz. Allah'ın izniyle inşallah bunları da aşacağımız kanaatindeyim. Ama en önemlisi Ukrayna'dan ati doğalgaz miktarıdır' değerlendirmesinde bulundu.

'Tasarıyı Meclis'e sevk ediyoruz'

Bakan Yıldız, Torba Yasa'da öngörülen düzenlemelere ucuz olmaması nedeniyle kapanan maden ocaklarına yönelik yeni bir düzenleme yapılıp yapılmayacağı sorusu üzerine, bu konu hakkında yasada bulunan maddenin TBMM'de muhalefet partilerinin tepkisi itibariyle çıkarıldığını anımsattı.

Yıldız, şöyle konuştu:

'Aynı önergemiz hazır ve inşallah bizim Maden Kanunu ile alakalı bir kısım harçların, bir kısım madenciliğin daha da genişletilmesiyle alakalı yasa tasarısını inşallah Meclis’e sevk ediyoruz. Onun içerisine bunu koyacağız ve bir takım acil yatırımlarımızı engelleyen konularda başta olmak üzere onun bünyesinde bunu gerçekleştireceğiz. O anlamda işverenle, işçi birbirinin ayrılmaz parçasıdır, her ikisinin hakkını koruduğumuz kadar işletmeler açık kalır. 4 bin 500 civarındaki işçi kardeşimizin işi bırakmış olmasına ve işverenin de bu işine ben son vereceğim demiş olması naturel ki bizim için sıkıntılı bir durumdur. Hamd olsun işverenlerimiz bu açıklamalarımızdan sonra iş yerlerini açmaya başladılar. Bu düzenlemeyi de hesap ediyorum 1 ay bünyesinde yani kasım ayının sonuna kadar da Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunun gündemi ucuz olması şeklinde çıkartacağımız kanaatindeyim.'

'Maliye Bakanımızın açıklamasında herhangi bir tezat yok'

Yıldız, Eti Maden'e ilişkin tesislerin özelleştirilmesine yönelik bir programın bulunup olmadığı yönündeki soruyu yanıtlarken şunları kaydetti:

'Borla alakalı herhangi bir özelleştirme programını taşımıyoruz, boru özelleştirmeyeceğiz. Bununla alakalı borun cirosunu, borik asidin ve başka tüm bor türevlerini artırmak için çaba ediyoruz. Bakın Eti Maden 687 milyon dolar dolaylarında ciro yaptı geçen yıl, 687 milyon lira civarında kar etti yani bu halk açısından stratejik olan borun işlenmesi açısından da son derece önemli. Maliye Bakanımızla yaptığımız açıklamaların birbirine tezat oluşturup, oluşturmadığı soruluyor. Maliye Bakanımız 'biz boru özelleştireceğiz' diye bir İzah yapmadı. 'Borun bir kısım kalemleriyle alakalı özelleştirme programında olup olmayacağını Enerji Bakanlığından görüş alıyoruz ve o görüşten sonra bu yollara gideceğiz, ona karar vereceğiz' dedi. Biz Maliye Bakanlığına bulunan görüşümüzde borun kamuda kalmasıyla alakalı son derece net bir mesaj veriyoruz. Bunu hem kamuoyuyla paylaşıyoruz, hem de Bakanlığımızla. O yüzden Maliye Bakanımızın açıklamasında herhangi bir tezat yok.'

Borla alakalı bir özelleştirmenin söz konusu olmadığını vurgulayan Yıldız,  'Ancak borun üretilmesiyle alakalı bir kısım hizmetlerin alınması, bir kısım çağdaş teknolojik makinelerin tahsil edilmiş olmasını borun özelleşmesi şekilde takdim etmek yanlış. Biz teknolojinin her türlüsünü her seviyesinde alıyoruz, bununla alakalı herhangi bir sıkıntımız da yok. Bunun adını bor özelleşmesi diye koymak bir istismar kalemidir diye düşünüyorum' dedi. Bakan Yıldız, başka bir soru üstüne petrol aramalarının Batman, Adıyaman ve Diyarbakır'da yoğunlaştığını belirterek, 'Hele hele kaya gazıyla alakalı Diyarbakır Sarıbuğday-1 ve 2 kuyularını memleket dışı firmalarıyla beraber buluyoruz. Trakya'daki bir kısım doğalgaz rezervlerinin olduğunu biliyoruz' diye konuştu.

Kaya gazı aramaları konusundaki bir soruyu da cevap veren Yıldız, Türkiye'nin kaya gazı konusunda 2023 yılına kadar ciddi adımlar atmasını istediklerini, bunun için yerli ve uluslararası firmaları teşvik ettiklerini sözlerine ekledi.