Trump-Zelenskiy görüşmesinde 20 maddelik barış planında sona yaklaşıldı

ABD Başkanı Donald Trump ile Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskiy, Florida’daki Mar-a-Lago malikanesinde yaklaşık 3 saat süren kapsamlı bir görüşme gerçekleştirdi. Görüşmenin ardından konuşan iki lider, Ukrayna savaşının sona erdirilmesine yönelik hazırlanan 20 maddelik barış planında büyük ölçüde mutabakat sağlandığını, güvenlik garantileri ve yeniden inşa sürecine ilişkin kritik başlıklarda önemli ilerleme kaydedildiğini açıkladı.
ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelensky ile Florida eyaletinin Palm Beach bölgesinde bulunan Mar-a-Lago malikanesinde bir araya geldi. Yaklaşık üç saat süren görüşme, Ukrayna-Rusya savaşının geleceği açısından bugüne kadar yapılan en kapsamlı liderler düzeyindeki temaslardan biri olarak kayda geçti. Zirve, son haftalarda ABD, Ukrayna ve Avrupa ülkeleri arasında yoğunlaşan diplomatik trafiğin ardından gerçekleşti. Daha önce gerçekleşen teknik görüşmelerin ardından iki lider ilk kez bu ölçekte doğrudan bir değerlendirme yaparken; savaşın sona erdirilmesi, güvenlik garantileri, tartışmalı bölgeler, referandum ihtimali ve savaş sonrası yeniden inşa süreci masaya yatırıldı.

"Bu savaşı bitirmeye hiç bu kadar yaklaşılmamıştı"
Görüşme sonrası kameraların karşısına geçen ABD Başkanı Donald Trump, süreci "tarihi" olarak nitelendirdi. Trump, görüşmede son derece ayrıntılı müzakereler yürütüldüğünü belirterek, "Birçok zor ve çetrefilli konuyu ele aldık. Birinin yüzde 95 diyebileceği kadar yaklaştık. Yüzde vermeyi sevmiyorum ama şu ana kadar hiç kimse bu savaşı bitirmeye hiç bu kadar yaklaşamamıştı" ifadelerini kullandı. Trump, Ukrayna’daki çatışmayı "İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana en ölümcül ve en yıkıcı savaşlardan biri" olarak tanımladı ve artık sona ermesi gerektiğini vurguladı.

Avrupa liderleriyle eş zamanlı temas
Trump, Mar-a-Lago’daki görüşmenin ardından Avrupa liderleriyle de eş zamanlı temas kurduklarını belirtti. Trump, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Almanya Şansölyesi Friedrich Merz, İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Finlandiya Cumhurbaşkanı Alexander Stubb, Polonya Cumhurbaşkanı Karol Nawrocki, Norveç Başbakanı Jonas Gahr Store ile NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ve Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in sürece destek verdiğini söyledi. ABD Başkanı Trump, "Hepsi büyük liderler. Bu savaşın bitmesi için ortak bir irade var. Görüşmemiz bittikten sonra, onlarla konuşmanın uygun olacağını düşündük ve toplantımız mükemmel geçti" ifadelerini kullanarak, Avrupa’nın güvenlik ve yeniden inşa sürecinde daha fazla sorumluluk üstleneceğini belirtti.

Çalışma grupları ve Rusya vurgusu
Trump, barış sürecini ilerletmek amacıyla özel çalışma grupları kurulacağını açıklayarak, bu gruplarda Steve Witkoff, Jared Kushner, Marco Rubio ve Savunma Bakanı Pete Hegseth’in yer alacağını bildirdi. Trump, "Bu gruplar yalnızca kendi aramızda çalışmayacak. Rusya ile de doğrudan çalışacaklar. Rusya olmadan çözüm olmaz," ifadelerini kullandı. Trump konuşmasında, Zelenskiy’nin eklemek istedikleri başka bir konu olması durumunda yarın tekrar görüşebileceklerini belirterek, fakat buna gerek kalmayacağını çoğu konuda uzlaşının sağlandığını tekrar ifade etti. ABD Başkanı Trump, müzakerelerin başarısının birkaç hafta içinde netleşebileceğini ancak sürecin başarısız olma ihtimalinin de tamamen dışlanamayacağını söyledi.

"Toprak meselesi en zor başlık"
Basın mensuplarının Donbas ve diğer tartışmalı bölgelerle ilgili sorularını yanıtlayan Trump, bu başlığın müzakerelerin en zor kısmı olduğunu vurgulayarak, "Toprak meselesi en zor başlık, henüz çözülmedi ama bu konuda da bir adım daha yaklaştık. Çok zor bir sorun ama çözülebileceğine inanıyorum" dedi. Trump ayrıca, Ukrayna halkının büyük çoğunluğunun savaşın sona ermesini istediğini, bu nedenle anlaşmanın parlamentolar veya halk oylaması yoluyla meşruiyet kazanmasının gündemde olduğunu ifade etti. Trump, kendisine yöneltilen "Ukrayna’ya gitmeyi düşünüyor musunuz" sorusuna, "Gitme konusunda sorunum yok. Ama anlaşmayı yapıp gitmek zorunda kalmamayı tercih ederim. Gidip parlamentoları ile konuşmayı teklif ettim. Ve biliyorsunuz, eğer bu yardımcı olacaksa emin değilim ama ayda 25.000 hayat kurtarmaya yardımcı olacaksa, bunu kesinlikle yapmaya hazırım" cevabını verdi.

Yeniden inşa ve enerji başlığı
Trump, görüşmede Ukrayna’nın savaş sonrası yeniden inşasının da ele alındığını belirterek, enerji altyapısı ve özellikle nükleer santrallerin güvenli şekilde yeniden faaliyete geçirilmesinin kritik olduğunu söyledi. Bu başlığın, Rusya ile yapılacak görüşmelerde de gündemde olacağını belirterek, "Başkan Putin ile tartıştığım konulardan biri. Ukrayna’daki muhtemelen dünyanın en büyüğü olan nükleer santralden bahsediyorlardı. Ve Başkan Putin, santrali açmak için Ukrayna ile birlikte çalışıyor. Bu konuda çok iyi davranıyor. Santralin açılmasını istiyor. Ve onu füzelerle vurmadı. Hiçbir şeyle vurmadı. Bunu yapmak herkes için büyük bir tehlike. Ama bu nükleer santrali yeniden çalıştırmak için birlikte çalışıyorlar. Çok hızlı bir şekilde açılabilir. Oldukça iyi durumda. Ve oradaki insanlar yıllardır oradalar, orayı işleten insanlar, biliyorsunuz, o santralde 5 bin kişi çalışıyor. Bugün öğrendim, 5 bin kişi. Bu, dünyadaki türünün en büyük fabrikası ve onu açmak için birlikte çalışıyorlar. Belki de hızlı bir şekilde açabilirler. Bu büyük bir adım, o fabrikayı bombalamadığı sürece. Ayrıca Rusya, Ukrayna’nın bir kez olsun başarılı olmasını istiyor. Kulağa biraz garip gelebilir, ama Başkan Zelenskiy’e açıkladığım gibi, Başkan Putin, Ukrayna’nın başarılı olması konusunda çok cömert davrandı. Enerji, elektrik ve diğer şeyleri çok düşük fiyatlarla tedarik etmeyi de dahil ederek" ifadelerini kullandı.

Üçlü görüşme sinyali
ABD Başkanı Trump’a yöneltilen bir soruda, geçmişte Putin ve Zelenskiy’nin de yer alacağı üçlü bir toplantı yapılması önerisinin yeniden gündemde olup olmadığı soruldu. Trump cevabında, "Doğru zamanda bunun gerçekleşeceğini düşünüyorum. Bugün çok ilginç bir Başkan Putin gördüm. Yani, bunun gerçekleşmesini istiyor. Bunu görmek istiyor. Bana çok kesin bir şekilde söyledi, ona inanıyorum. Başkan Putin ile neredeyse iki buçuk saat telefonda konuştum. Birçok şeyi tartıştık" dedi. Trump konuşmasının sonunda "Referandum yapılabilmesi için Putin ateşkesi kabul etti mi" sorusu üzerine, "Hayır, ateşkes yok. Bu şu anda üzerinde çalıştığımız noktalardan biri. Başkan Putin’i anlıyorum. Karşı tarafı anlamak gerekir. Ben barışın tarafındayım. Savaşı durdurmanın tarafındayım, ama bence bu, çözülecek bir sorun" cevabını verdi.

"Barış çerçevesinin büyük kısmı hazır"
Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy ise konuşmasında görüşmenin sonuçlarını detaylı biçimde paylaştı. Trump’a ev sahipliği için teşekkür eden Zelenskiy, son haftalarda ekipler arasında yürütülen çalışmalara dikkat çekerek, "20 maddelik barış planının yaklaşık yüzde 90’ı kabul edildi. ABD-Ukrayna güvenlik garantileri yüzde 100 oranında kabul gördü. ABD-Avrupa-Ukrayna güvenlik yapısı ise neredeyse tamamlandı" dedi. Zelenskiy, askeri boyutun ve güvenlik garantilerinin kalıcı barışın temel taşı olduğunu vurgularken, refah ve yeniden inşa planının da son aşamaya geldiğini belirterek, "Refah planı son halini alıyor ve güvenlik garantilerinin kalıcı barışın sağlanmasında önemli bir kilometre taşı olduğu konusunda anlaştık ve ekiplerimiz tüm yönleriyle çalışmaya devam edecek. Ayrıca, Başkan Trump gibi Avrupalı liderlerle ve NATO ve AB dahil birçok liderle verimli bir ortak görüşme yaptık. Ekiplerimizin önümüzdeki haftalarda bir araya gelerek tartışılan tüm konuları sonuçlandırması konusunda anlaştık" ifadelerini kullandı.

Washington’da yeni zirve hazırlığı
Zelenskiy, ABD Başkanı Trump ile Ocak ayında Washington’da Avrupa liderlerinin ve Ukrayna heyetinin katılacağı yeni bir toplantı yapılması konusunda mutabakata varıldığını açıkladı. Zelenskiy, "Ukrayna barışa hazırdır. Tüm bu belgeleri sonuçlandırmak için ekiplerimiz çalışmaya devam edecek. Umarım gerçekten, Ocak ayında tüm bu belgeler, uzlaşma sağlanacak 6 belge hakkında kararlar alırız" dedi.

Referandum ve halk iradesi vurgusu
Donbas ve tartışmalı bölgelerle ilgili referandum ihtimaline değinen Zelenskiy, nihai kararın halkın iradesine dayanması gerektiğini vurguladı. Zelenskiy, muhtemel bir referandumda yurt dışında yaşayan milyonlarca Ukraynalının da oy kullanabilmesi için kapsamlı bir altyapı kurulmasının gerekeceğini ifade etti.