Selçuk Çitil -1-

Dünyayı sarsan finansal kriz temeli 11 Eylül saldırılarına kadar dayandırabiliriz. Bu dönemden sonra Amerika küresel gücünü pekiştirmek amacıyla Avrasya bölgesinde daha etkin bir güç olması gerektiğini düşünmüştü. İşte bu nedenle kendisine 2040 lı yıllarda ciddi bir şekilde yakınsaması beklenen Çin " e karşı yeni bir yapılanmaya gitme ihtiyacı duymuştu.
Önce Rusya – Çin ve Kazakistan arasındaki stratejik bir nokta olan Afganistan" a müdahale etmiş. Daha sonra Çin ekonomisini yavaşlatmak amacıyla Irak"a müdahale ederek petrol arzındaki başat güç olarak fiyatları 130 $ kadar tırmandırmıştı. Böylece Çin ekonomisinin kırılgan yapısının artan enerji fiyatlarına dayanamayacak ve büyüme hızı %2-3 lere kadar gerileyeceği idi. Zira Çin demografik yapısı % 5 altında bir büyümede çatırdamaya ve sosyal patlamalara oldukça müsait. Ancak ABD" denin kâğıt üzerinde mantıklı bu planlaması kısmen işe yaradı. Zira Çin artan enerji fiyatlarını, çelik fiyatları üzerindeki etkinliği ve düşük işgücü maliyetleri ve Çin para birimi olan Yuan"nın değerini düşük tutarak absorve etmiştir.
Ancak bu ekonomik savaşta ABD bütçesi büyük açıklar vermeye başlamıştır. FED artan bütçe açıklarını kapatmak için halk arasında para basmak olarak bilinen gerçekte ise parasal tabanı genişletmek olan gerçekte ise karşılık oranını düşürmek olan yola başvurmuştur. Bunun sonucu olarak piyasada bir likidite bolluğu oluşmuştur. Bu likidite bolluğu sonucu faizler hızlı bir şekilde aşağı inmiş ve ABD bütçesinin finansmanını sağlamıştır. Tabi ortalıkta bu kadar sıcak para varken hepsinin düşük riskli ve düşük getirili ABD hazine kâğıtlarına yönelmesini beklemek büyük bir saflık olur. Zaten öyle de olmadı, bu sıcak para türev piyasaların türevlerini oluşturan yeni piyasalara yönlendi. Ve emtia fiyatları hızlı bir şekilde artmaya başladı - Bunu bu süreçte hızla artan petrol, gıda, demir- çelik vb. piyasalardaki yüksek artışlarda gözlemleye biliyoruz - Üstelik bu hammadde fiyatların artışında bu yönde kamuoyuna dikte edilen beklentilerinde etkisi azımsanmayacak kadar yüksek. Şimdi bakıyoruz iki yıl önce küresel ısınma, kıtlık vb… söylemler birden ortadan kalktı. Yoksa dünyadaki resesyonla birlikte küresel ısınma sona mı erdi?
Tabi ki hayır, Sadece Hedge Fonlar yeni yatırım aracı olarak Gıda fiyatlarında belirleyici olan tahvillere yönelmişti. Ve kar edebilmeleri için bu kâğıtların değerlenmesi gerekiyordu bu artış piyasadaki talepte değişmeden ziyade halkın gelecekte fiyatların artacağı yönünde ikna edilmesi ile mümkündü bunun içinde kılıf küresel ısınma idi.
Bir daha ki yazıda süreci inceleye ve krizi fırsata nasıl çevrile bileceğini anlatmaya umuduyla…
 Selçuk Çitil