Aynı şehirde üniversite öncesi eğitimini almış, aynı şehirdeki üniversiteyi bitirmiş ve aynı şehirdeki üniversitede akademisyen olmuş sırasıyla, yardımcı doçent, doçent ve profesör olmuş bir öğretim üyesini düşünelim. Bu öğretim üyesinin üniversitede ciddi değişimler yapması mümkün müdür? Elbette HAYIR. Çünkü ciddi değişimleri olayların içinde olanlar değil ancak dışarıdan bakıp değerlendiren kişiler gerçekleştirebilir. Örneğimizdeki gibi dışa kapanık yetişmiş olanlar ancak küçük değişimler, iyileştirmeler yapabilir.
İkinci Dünya Savaşında Nazi zulmünden kaçan 400"e yakın bilim insanı Türkiye"ye gelerek üniversitelerimizde ciddi değişimlere ve gelişmelere yol açmıştır.
Her kurumda olduğu gibi üniversitelerimizde de sürekli olan küçük değişimlerin yanında zaman zaman da ciddi değişimler yapılması gerekir. Bu değişimlerin gerçeklemesi nasıl sağlanır?
Bu değişimin yollarından biri öğretim üyelerini bir bilim alanın en iyi olduğu yurt dışındaki yere gitmesini sağlamaktır. Burada anahtar nokta yurt dışına gidişler sistematik olarak uygulanmalı diğer bir deyişle tüm öğretim üyeleri belli bir plan içinde gönderilmelidir. Buna örnek olarak İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi projesinin ilk yıllarda bu formül uygulandı.
Üniversitelerde değişimin diğer bir yolu da yurt dışından bilim alanında yetkin bilim insanlarını ülkemize getirip belli bir süre çalışmalarını sağlamaktır. Hacettepe Çocuk Hastanesinin ilk yıllarında İhsan Doğramacı bu yöntemi uyguladı.
Üçüncü bir yol ise üniversite öğretim üyelerinin belli bir süre yurt içinde başka bir üniversitede rotasyona gitmesini sağlamak. Bu yöntem de ülkemizde zaman zaman uygulandı.
Üniversitelerdeki öğretim üyelerinin değişimi için daha önce ülkemizde uygulanmamış fakat ABD"de uygulanan bir yöntemi önermekteyim. Önerdiğim yöntemin temel mantığı akademisyenlerin yükselmeleri için üniversite değiştirmek zorunda olmasıdır. Örneğin bir yardımcı doçent, doçent olarak atanması için mutlaka başka bir üniversiteye geçmek, benzer şekilde bir doçent profesör olması için üniversitesini değiştirmek zorunda kalacaktır.
Hangi yöntemle değişimi sağlayabiliriz? Hangi yöntemi veya yöntemleri kullanırsak kullanalım, üniversitelerimizde ciddi değişimler istiyorsak öğretim üyesi değişiminin önünü açmak zorundayız.
