BEN SENDE TUTUKLU KALDIM

Tutuklama kavramı, çok duyduğumuz fakat yasal anlamını ve uygulama alanını pek de bilmediğimiz bir kavram. Biz aslında tutuklamayı çoğu kez ceza olarak algılarız. Halbu ki; tutuklama ceza değil tedbirdir. Peki neyin tedbiri diye soracak olursak, ceza muhakemesinin sağlıklı yürüyebilmesinin bir tedbiridir dersek yanlış olmaz herhalde.

Tutuklamayı düzenleyen yasal hükümler mevzuatımızda 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 100.maddesi ile 108.maddesi arasında düzenlenmektedir. 100.madde tutuklama nedenleri başlığı altında düzenlenmektedir. 100.madde hükmüne bakacak olursak;

Madde 100 - (1) Kuvvetli suç şüphesinin varlığını gösteren olguların ve bir tutuklama nedeninin bulunması halinde, şüpheli veya sanık hakkında tutuklama kararı verilebilir. İşin önemi, verilmesi beklenen ceza veya güvenlik tedbiri ile ölçülü olmaması halinde, tutuklama kararı verilemez.

(2) Aşağıdaki hallerde bir tutuklama nedeni var sayılabilir:

a) Şüpheli veya sanığın kaçması, saklanması veya kaçacağı şüphesini uyandıran somut olgular varsa.

b) Şüpheli veya sanığın davranışları;

1. Delilleri yok etme, gizleme veya değiştirme,

2. Tanık, mağdur veya başkaları üzerinde baskı yapılması girişiminde bulunma,

Hususlarında kuvvetli şüphe oluşturuyorsa.

(3) Aşağıdaki suçların işlendiği hususunda kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı halinde, tutuklama nedeni var sayılabilir:

a) 26/09/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda yer alan;

1. Soykırım ve insanlığa karşı suçlar (madde 76, 77, 78),

2. Kasten öldürme (madde 81, 82, 83),

3. Silahla işlenmiş kasten yaralama (madde 86, fıkra 3, bent e) ve neticesi sebebiyle ağırlaşmış kasten yaralama (madde 87),

4. İşkence (madde 94, 95)

5. Cinsel saldırı (birinci fıkra hariç, madde 102),

6. Çocukların cinsel istismarı (madde 103),

7. Hırsızlık (madde 141, 142) ve yağma (madde 148, 149),

8. Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti (madde 188),

9. Suç işlemek amacıyla örgüt kurma (iki, yedi ve sekizinci fıkralar hariç, madde 220),

10. Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar (madde 302, 303, 304, 307, 308),

11. Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar (madde 309, 310, 311, 312, 313, 314, 315),

b) 10/07/1953 tarihli ve 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunda tanımlanan silah kaçakçılığı (madde 12) suçları.

c) 18/06/1999 tarihli ve 4389 sayılı Bankalar Kanununun 22 nci maddesinin (3) ve (4) numaralı fıkralarında tanımlanan zimmet suçu.

d) 10/07/2003 tarihli ve 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda tanımlanan ve hapis cezasını gerektiren suçlar.

e) 21/07/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 68 ve 74 üncü maddelerinde tanımlanan suçlar.

f) 31/08/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanununun 110 uncu maddesinin dört ve beşinci fıkralarında tanımlanan kasten orman yakma suçları.

(4) Sadece adli para cezasını gerektiren veya hapis cezasının üst sınırı bir yıldan fazla olmayan suçlarda tutuklama kararı verilemez.

Yasa maddesinde yazılı durumlarda Mahkeme tutuklama kararı verebilir. Peki tutuklama tedbir ise tutuklu kalınan süreler cezadan sayılacak mıdır diye soracak olursak; cevabı evet tutuklu kalınan süreler verilen cezadan düşürülecektir. Peki tutuklanan kişi beraat edecek olursa ne olacak? Bu durumda haksız tutuklamaya maruz kalan kişi, devlete karşı tazminat davası açabilecektir. Ayrıca tutuklama sırasında yasal olarak riayet edilmesi gereken husulara riayet edilmemiş olması halinde de sanık, tazminat talep edebilir.

Tutuklama ile ilgili mevzuatımız yasa maddesi olarak bunları içeriyor. Yani hakimler keyiflerine göre tutuklama kararı vermemektedirler. Yasal bir gekeklilik ki yukarıda bahsettiğim hususlar yasal gekekliliklerdir bu durumda hakim tutuklama kararı verebilir. Bunun dışında yasal bir gereklilik yokken tutuklama kararı verilmişse bu kişiler devlete karşı tazminat davası açabilirler. Devlet ödemek zorunda kaldığı tazminat için sorumluluğu bulunan kamu görevlisine rucu eder. Yani ödediği parayı ondan alır.

Medyada çok sık duyduğumuz bir kavram olduğu için tutuklama konusunun bilinmesi açısından yazmayı faydalı gördüm. Kalın sağlıcakla.