Kalite Liderliği ve Klasik Yöneticilik

Toplam kalitenin olmazsa olmazı Liderlikten bahsetmek istiyorum. Toplam Kalite Liderliği, kalitenin artırılmasında üst düzey yöneticilerin önemli sorumlulukları bulunduğunu kabul etmekle birlikte, liderliği paylaşılmış bir süreç olarak görür. Kalite liderliği, müşteri merkezli davranmaya yönelik bir liderlik biçimidir Yani hepimiz kendi işimizde lider olarak çalışırsak , çevreye faydamız o kadar mükemmel olur. Bu nedenle öncelikle biraz liderlikten, biraz da yöneticilik ve liderlik arasındaki farklardan bahsetmek istiyorum.
İyi bir lider, hem kendini hem de grup üyelerini iyi tanımalıdır. Vizyon sahibi olmalı, yaratıcı düşünebilmeli, problem çözebilmeli ve yol göstermelidir. İnisiyatif sahibi olmalı, hem kendini hem de grubu motive edebilmeli, ileriye yönelik düşünebilmeli, analiz yapabilmeli ve bilgi sahibi olmalıdır. Güvenilir, objektif ve adil olmalıdır. Değişime açık, iletişim kabiliyeti kuvvetli ve çok yönlü özelliklere sahip biri olmalıdır. Takım çalışmasını desteklemeli, sağduyulu davranmalı ve ceza yerine ödül vermelidir. Liderlik sadece resmi organizasyonlara has bir süreç değildir. Belirli bir grubun belirli bir amacı gerçekleştirmek için belirli bir kişinin arkasından gitmesiyle liderlik süreci başlamış olur. Bu tür bir sürece resmi organizasyonlarda rastlanabileceği gibi çocukların kendi aralarındaki oyunlarında, yardım amaçlı kurulmuş derneklerde de rastlamak mümkündür. Liderlik güç ve aklın birleşimidir. Akıl olmazsa güç zalimcedir. Güç olmazsa akıl manasızdır, Güç, diğer kişilerin davranışlarını etkilemede bireyin yeteneği demektir. “Güç” ve “yetki” kavramlarının birbiriyle karıştırılmaması gerekir.(Tekin A, 2008)
Yetki, bir makamda bulunmaktan dolayı verilmiş olanak ve ayrıcalıkları belirtir. Güç ise; kişinin kendinden doğar. Kişinin gücü, ancak başkaları ile iletişime geçtiği andan itibaren ortaya çıkar; güç kullanmadaki başarısı bu süreçte karşısındakini ne kadar etkilediğine bağlı olmaktadır ( Akt. Yatkın, 2007).Lider doğrudan veya dolaylı olarak diğer bireyleri belli düşüncelere, davranış ve tutumlara yönlendirmeye çalışır. Liderler diğer insanların peşinden gitmek istedikleri bireylerdir. Genelde rollerini kolaylaştıran kendilerine has yetenek, tutum ve özelliklere sahiptirler.
Liderler, kendinden emin, sözüne güvenilir, hareketli, ileriyi gören ve etrafından haberdardırlar. Liderleri takip eden bireyler de rollerini kolaylaştıracak belli özelliklere sahiptir çünkü lider ve takipçiler arasındaki ilişki takipçiler liderin peşinden gitmek istedikleri sürecte başarılı olur. Lideri ve takipçileri bir diğerine bağlayan etki süreci iletişimdir. Lider ve takipçileri arasında kurulan iletişimin hedefi, özel bir başarıya ulaşabilmektir. Herhangi bir grubun varlığının en önemli kanıtı, üyelerin hedefe ulaşmak için birlikte çalışmaktan zevk almalarıdır.
Birlikte çalışma alma-verme ilişkisidir ve lider süreci harekete geçirendir. Lider ve ekip performansı grup üyelerinin bireysel performansının üzerine çıktığı zaman başarılı olarak kabul edilirler.Yönetme insanlarla ilgilidir. İnsanların çözülecek problemleri, farklı değerleri, siyasi görüşleri yanında çalıştıkları yer ve işleri ile ilgili farklı beklentileri vardır. İnsan unsuru bu organizasyonlardaki en önemli sorumluluktur. Her sistem insan üzerine kurulmuştur (Tekin A, 2008). Yöneticilerin yönetimle ilgili görev ve sorumlulukları çok çeşitlidir.
Bu görev ve sorumluluklar, yöneticilerin organizasyon içindeki insanlarla olduğu kadar organizasyonun dışındaki insanlarla da sürekli etkileşimini gerektirir. Yöneticiler bu etkileşimler sırasında bu insanlardan kaynaklanan problemlerin çözümünde karar verici rolündedirler. Bu kararlar genelde mantıktan daha çok duygusal ve politiktir. Yönetmek, organizasyonun program ve konularının tam olarak işlediğinden emin olmak demektir.
Oysa liderliğin, vizyon belirleme ve insanları motive etmekle doğrudan ilgisi vardır. İşin nasıl yapılacağını bilmek uzmanın, başkalarına nasıl yapacaklarını göstermek öğretmenin, başkalarının başardığından emin olmak yöneticilerin, başkalarını daha iyi çalışmak için esinlendirmek” ise liderin başarısıdır (Maxwell, 1998).
Yöneticilik ve Liderlik Arasındaki Farklar: Bireyin lider olması için yönetici olmasına gerek yoktur, ama lider olmayan birinin yönetici olması sıkıntı doğurur. Lider ve yönetici özellikleri arasındaki farklar;.Liderlik etmek [lead] sözcüğü, kök olarak, “gitmek, yolculuk etmek, rehberlik etmek” anlamına gelir. Liderlikte bir hareket duygusu vardır. Liderler yeni bir düzen arayışına başlarlar. Keşfedilmemiş bölgeye girmeye cesaret ederler ve yeni, tanıdık olmayan hedeflere doğru insanlara rehberlik ederler.
Tersine, yönetmenin [manage] kökü “el [hand]” anlamına gelen bir sözcüktür. Özünde, yönetim isleri (ele almak, idare etmek), düzeni sürdürmekle, kurumla ve kontrol ile ilgilidir (Kouzes ve Posner, 1995). “Yönetmek, insanlara yapılması gerekeni yaptırmaktır. Liderlik insanların yapılması gerekeni yapmak istemelerini sağlamaktır. Yöneticiler iter. Liderler ise çeker. Yöneticiler emir verir. Liderler iletişim kurar (Çok önemli!)(Bennis, 1994) Yöneticiler isleri doğru yaparlar; liderler doğru isi yaparlar Yönetici idare eder; lider yenilik yapar. . Yönetici sürdürür; lider geliştirir. Yönetici sistemlere ve yapıya odaklanır; lider insanlara odaklanır. Yönetici kontrole bel bağlar; lider güven ilham eder. Yönetici kısa vadeli bir bakış açısına sahiptir; lider uzun vadeli bakış açısına sahiptir. Yönetici nasıl ve ne zaman diye sorar; lider neden ve niçin diye sorar. Yöneticinin gözü sonuçtadır, liderin gözü ufuktadır. Yönetici statükoyu (mevcut durum) kabul eder; lider üretkendir.(Bennis, 1993).
Yönetim önceden kanıtlanmış düzeylerle tutarlı performans düzeylerine ulaşmak için yetki ve etkinin uygulanmasıdır. Liderlik “nasıl olsa” olmayacak şeyin olmasını sağlamaktır (Johnson, 1996). İyi “yönetilen” insanlar, iyi bir liderleri yoksa basarı için gereken çabayı gösterme isteğine sahip olmayabilirler. Büyük liderler, eldeki bütün insanlardan mükemmel sonuçlar alırlar.
Büyük yöneticiler iyi planlanmış, bazen de iyi uygulanmış sonuçlar elde ederler, ama nadiren gerçek liderliğin uyandırdığı tutku ve şevk dolu bağlanmadan kaynaklanan muazzam başarılara ulaşırlar. Liderler mimardır. Yöneticilerse inşaatçı. Her ikisi de gereklidir, ama mimar olmadığında, inşa edilecek bina olmaz (Mariotti , 1998).
Bu yazımda daha çok Kalite Liderliğine değindim, Diğer Liderlik çeşitlerine sonraki yazımda değineceğim. Hepimizin yaşamında iyi birer lider olması umuduyla hayırlı işler ve başarılar…